به گزارش  داد به نقل از تسنیم، صبح روز یکشنبه ۶ مهر ۱۴۰۴، بریتانیا، فرانسه و آلمان با صدور بیانیه‌ای مشترک، مکانیسم ماشه را علیه ایران فعال کردند و مدعی بازگشت تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، موسوم به اسنپ‌بک، شدند. این اقدام که ظاهراً با استناد به قطعنامه ۲۲۳۱ انجام شده، از سوی ایران و برخی کارشناسان به‌عنوان حرکتی نمایشی و فاقد پشتوانه حقوقی قوی ارزیابی می‌شود.

اروپا در این بیانیه از ایران خواسته تا از اقدامات تنش‌زا خودداری کند، در حالی که تاریخ مذاکرات هسته‌ای نشان‌دهنده رفتار متناقض و غیرقابل اعتماد همین کشورها بوده است. همزمان، مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، که کشورش پیش‌تر با خروج از برجام تعهدات خود را نقض کرده بود، خواستار مذاکره مستقیم ایران با حسن‌نیت شد.

مکانیسم ماشه؛ ابزار حقوقی یا حربه روانی؟

مکانیسم ماشه، که در چارچوب برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ طراحی شده بود، قرار بود تضمینی برای اجرای تعهدات باشد. اما فعال‌سازی آن بدون در نظر گرفتن مخالفت ایران، چین و روسیه، و بی‌توجه به الزامات حقوقی، به نظر می‌رسد بیش از آنکه اثر عملی داشته باشد، ابزاری برای جنگ روانی باشد. پیش‌نویس قطعنامه ۱۹ سپتامبر نیز بدون رعایت تشریفات قانونی به رأی گذاشته شد و به جای تأثیرگذاری واقعی، به نمایشی رسانه‌ای تبدیل گردید.

تحلیل کارشناسان: تحریم یا عملیات روانی؟

حمیدرضا زندیان، نماینده مجلس از بیجار، در گفت‌وگو با تسنیم این اقدام را بخشی از سناریوی غرب برای ایجاد التهاب در بازارهای ایران می‌داند. او تأکید دارد که تحریم‌های آمریکا به‌مراتب سنگین‌تر از تحریم‌های سازمان ملل است و این اقدام جدید عمدتاً بار روانی دارد. زندیان می‌افزاید: «غرب پس از ناکامی در ایجاد آشوب داخلی و جنگ‌های منطقه‌ای، حالا به بازی روانی با اسنپ‌بک روی آورده تا اقتصاد ایران را متلاطم کند.» وی توصیه می‌کند که با تبیین واقعیت‌ها، نگرانی‌های عمومی کاهش یابد.

از سوی دیگر، حمید قنبری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه، معتقد است که تحریم‌های شورای امنیت در مقایسه با تحریم‌های گسترده آمریکا، دامنه محدودی دارند و هنوز حتی در تئوری اجرایی نشده‌اند. او تأکید می‌کند که تجارت ایران با کشورهای غیرهمسو با غرب، به‌ویژه اعضای بریکس، از این اقدام متأثر نخواهد شد.

بر اساس تحلیل‌های حقوقی و اقتصادی، به نظر می‌رسد فعال‌سازی مکانیسم ماشه بیش از آنکه تهدیدی واقعی برای اقتصاد ایران باشد، تلاشی برای تأثیرگذاری روانی و رسانه‌ای است. با توجه به روابط گسترده ایران با کشورهای غیرغربی و تجربه عبور از تحریم‌های سنگین‌تر، این اقدام احتمالاً نمی‌تواند بازارهای ایران را به‌صورت جدی مختل کند. اعتماد به تحلیل‌های کارشناسی و پرهیز از واکنش‌های احساسی می‌تواند به حفظ ثبات اقتصادی کمک کند.