به گزارش داد به نقل از همشهری،  با فعال‌سازی احتمالی مکانیسم ماشه توسط کشورهای غربی، نگرانی‌هایی درباره بازگشت تحریم‌های اروپایی علیه ایران مطرح شده است. اما داده‌ها نشان می‌دهند که روابط تجاری ایران و اروپا به دلیل تحریم‌های موجود در سطح بسیار پایینی قرار دارد و تأثیر این مکانیسم بر اقتصاد ایران محدود خواهد بود، در حالی که تجارت با چین و روسیه همچنان رو به رشد است.

کاهش چشمگیر سهم اروپا در تجارت خارجی ایران
بر اساس گزارش‌ها، حجم کل تجارت خارجی ایران در سال گذشته بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار بوده که تنها حدود ۶ میلیارد دلار آن به اتحادیه اروپا اختصاص داشته است. این رقم نشان‌دهنده سهم ناچیز اروپا در تجارت ایران است. از مجموع ۱۱۵ میلیارد دلار درآمد ارزی ایران (نفتی و غیرنفتی)، صادرات به اروپا تنها ۸۰۰ میلیون دلار بوده که معادل ۰.۷ درصد از کل درآمد ارزی کشور است.

مقایسه تجارت ایران با اروپا، چین و روسیه
سهم اتحادیه اروپا از تجارت خارجی ایران به طور مداوم در حال کاهش بوده است. در سال گذشته، تجارت غیرنفتی ایران به ۱۳۱ میلیارد دلار رسید که ۳۳ میلیارد دلار آن با چین و ۲.۴ میلیارد دلار با روسیه بود. در مقابل، صادرات ایران به اروپا کمتر از یک میلیارد دلار بوده است. نکته قابل توجه این است که روسیه به تنهایی بیش از یک میلیارد دلار کالا از ایران وارد کرده و از نظر ارزآوری برای ایران از کل اتحادیه اروپا پیشی گرفته است.
واردات ایران از اروپا نیز کاهش چشمگیری داشته و به ۶ میلیارد دلار رسیده، در حالی که واردات از چین حدود ۲۰ میلیارد دلار بوده است. اگر تجارت نفتی با چین را نیز در نظر بگیریم، حجم تجارت ایران و چین به بیش از ۹۰ میلیارد دلار می‌رسد که ۱۵ برابر تجارت ایران با اروپاست.

کاهش تجارت ایران و اروپا در سال ۲۰۲۵
آمارهای اخیر یورواستات نشان می‌دهد که در پنج ماه نخست سال ۲۰۲۵، مبادلات تجاری ایران و اتحادیه اروپا با ۱۸ درصد کاهش به ۱.۶ میلیارد یورو رسیده است. صادرات اروپا به ایران در این دوره ۲۱ درصد کاهش یافته و از ۱.۶۱ میلیارد یورو در سال ۲۰۲۴ به ۱.۲۶ میلیارد یورو در سال ۲۰۲۵ رسیده است. همچنین، واردات اروپا از ایران با کاهش ۳ درصدی به ۳۴۰ میلیون یورو رسیده است.

رشد روابط تجاری ایران و روسیه
در مقابل، تجارت ایران با روسیه و چین در حال گسترش است. در سال ۱۴۰۳، حجم تجارت ایران و روسیه به ۲.۴۷ میلیارد دلار رسید و روسیه در میان ۱۰ شریک تجاری اصلی ایران قرار گرفت. این کشور نهمین مقصد صادراتی و هفتمین مبدأ وارداتی ایران بوده است. توافقات دوجانبه و همکاری در چارچوب سازمان‌هایی مانند شانگهای، اوراسیا و بریکس، به تقویت این روابط کمک کرده است.
با توجه به وابستگی اندک ایران به تجارت با اروپا و رشد روابط تجاری با چین و روسیه، اجرای مکانیسم ماشه تأثیر محدودی بر اقتصاد ایران خواهد داشت. تمرکز ایران بر تقویت روابط با شرکای غیرغربی، وابستگی به اروپا را بیش از پیش کاهش داده است.