بررسی صورت‌های مالی بانک پاسارگاد و آمار‌های منتشر شده از سوی بانک مرکزی بیان‌گر تسهیلات دهی در ابعاد کلان به شرکت‌های تابعه و وابسته بانک پاسارگاد یا همان خودی‌ها در این بانک است. این در شرایطی است که مردم برای گرفتن تسهیلات خرد با مشکلات زیادی مواجه هستند .

بر اساس آمار بانک مرکزی، بانک پاسارگاد در سال گذشته بیش از ۱۷ هزار و ۷۰۴ میلیارد تومان تسهیلات فقط به شرکت‌های زیرمجموعه و مرتبط با خود پرداخت کرده است. بزرگی این رقم زمانی مشخص می‌شود که بدانیم سال قبل‌تر یعنی ۱۴۰۱ میزان تسهیلات پرداختی این بانک به شرکت‌های تابعه و وابسته (بر اساس اطلاعات گزارش عملکرد سالانه بانک پاسارگاد در سال منتهی به ۲۹ اسفند ۱۴۰۱) حدود ۶ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان بوده است و این نشان از جهش ۱۶۸ درصدی در یک سال دارد.

تسهیلات کلان ۱۷ هزار میلیارد تومانی در حیاط خلوت بانک پاسارگاد/ ساخت برج 27 طبقه با تسهیلات آقای مدیرعامل به شرکت زیرمجموعه!

این در شرایطی است که طبق اطلاعات رسمی کدال، سرمایه این بانک در حال حاضر ۲۷ هزار و ۲۹۶ میلیارد تومان است و پرداخت بیش از ۱۷ هزار میلیارد تومان تسهیلات صرفاً به شرکت‌های زیرمجموعه این بانک، جای سؤال دارد که با چه اهدافی بوده و به کدام شرکت‌ها پرداخت شده است؟

پاسخ به این سؤال در بررسی گروه مالی پاسارگاد نهفته است؛ جایی که چهارده شرکت که همه آن‌ها به نوعی سهامدار یکدیگر هستند و در رأس همه آن‌ها نیز بانک پاسارگاد حضور دارد، در حال بهره‌مندی از تسهیلات کلان ارزی و ریالی بانک پاسارگاد هستند.

اما نکته قابل‌تأمل در این میان، فعالیت شرکت‌هایی در حوزه‌های معدن، ساخت‌وساز و بنگاه‌داری در سطح کلان صنعت مسکن است. موضوعی که از سوی رهبر انقلاب در این سال‌ها با انتقاد نسبت به بنگاه‌داری بانک‌ها مواجه بوده است. به‌عنوان نمونه رهبر انقلاب حدود شش سال قبل در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت به مناسبت هفته دولت با انتقاد مجدد از بنگاه‌داری بانک‌ها فرمودند: بانک‌ها غلط می‌کنند با پول مردم برای خودشان امکانات درست کنند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد به‌عنوان نمونه شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان (که در معرفی خود بیان داشته که این نخستین سنگ بنای ایجاد گروه مالی پاسارگاد بوده و در تیرماه ۱۳۸۴ شکل گرفته است) در سال گذشته (بر اساس اطلاعات مندرج در سایت بانک مرکزی) بالغ‌بر ۳ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان تسهیلات از بانک پاسارگاد دریافت کرده است که نسبت به سال ۱۴۰۱ بیش از ۲ هزار میلیارد تومان افزایش داشته است. شرکتی که رئیس هیئت‌مدیره‌اش کسی نیست جز مدیرعامل بانک پاسارگاد یعنی مجید قاسمی؛ رویکردی قابل‌تأمل که شائبه حمایت ویژه مدیرعامل بانک پاسارگاد را در افکار عمومی تداعی می‌کند.

شرکتی که بخشی از سهامدارانش از گروه مالی بانک پاسارگاد نظیر بیمه پاسارگاد و ارزش‌آفرینان پاسارگاد است و در سایت خود مدعی است که ایجاد بانک پاسارگاد و بسیاری از شرکت‌های گروه مالی این بانک از دستاورد‌های ارزنده فعالیت‌هایش است. ادعایی که نشان از چرایی و پشت پرده پرداخت حجم قابل توجهی از تسهیلات بانک پاسارگاد در این سال‌ها به شرکت مذکور دارد تا بتواند در حوزه‌هایی نظیر مسکن فعالیت و بنگاه داری کند.

علاوه بر شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان که درحوزه مسکن فعالیت دارد و توانسته در سال گذشته ۳ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان تسهیلات از بانک پاسارگاد دریافت کند، شرکت دیگری نیز از گروه مالی بانک پاسارگاد مشغول فعالیت است که همچون شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان، در بخش ساختمانی فعالیت دارد؛ شرکتی که نامش «گروه ارزش‌آفرینان پاسارگاد» است و همان‌طور که اشاره شد از سهامداران سرمایه‌گذاری پارس آریان است.

بررسی آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد در سال گذشته، گروه ارزش‌آفرینان پاسارگاد بیش از ۳ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان تسهیلات از بانک پاسارگاد دریافت کرده است که نسبت به سال قبل‌تر حدود یک هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بیشتر بوده است.

از نکات قابل‌تأمل در خصوص شرکت مذکور می‌توان به سهامدار اصلی آن یعنی بانک پاسارگاد اشاره کرد که نزدیک به ۹۸ درصد سهام گروه ارزش‌آفرینان را در اختیار دارد و در دو سال گذشته بیش از ۵ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان تسهیلات بانک پاسارگاد به شرکتی رسیده است که سهامدار اصلی آن است.

از سوی دیگر یکی از فعالیت‌های اصلی گروه ارزش‌آفرینان پاسارگاد در حوزه ساخت‌وساز و مسکن است. به‌گونه‌ای که بررسی‌ها نشان می‌دهد گروه مذکور با همکاری دیگر شرکت زیرمجموعه سرمایه‌گذاری پارس آریان یعنی شرکت مدیریت ساختمانی نظام‌مهندسی آرین از شهریورماه ۱۳۹۲ با اخذ مجوز‌های لازم اقدام ساخت برج ۲۷ طبقه همیلا در غرب تهران کردند و حالا مدتی است به بهره‌برداری و فروش رسیده است.

این در شرایطی است که مرکز تجاری اداری همیلا با ۱۴۵ واحد تجاری حالا با قیمت‌های نجومی، متر و معیاری برای قیمت واحد‌های تجاری منطقه شده است. به‌گونه‌ای که یکی از مشاوران املاک در محدوده این برج به خبرنگار ما از قیمت یک مترمربع واحد تجاری خوش ساخت در برج همیلا حول‌وحوش ۲ میلیارد تومان گفت و اظهار داشت :قیمت‌ها به‌طور خاص در این برج بر اساس نرخ دلار هرروز دستخوش تغییر می‌شود و به‌نوعی دلاری به فروش می رسد و با تغییرات نرخ ارز، بالا و پایین می شود. این مشاور املاک از شنیده‌هایی مبنی بر ارزش دلاری این برج بالای یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار گفت و افزود: این سازوکار قیمت‌گذاری، عملاً باعث شده تا قیمت‌ها در این منطقه از تهران به طرز عجیبی بالا برود.

حال مشخص نیست که به‌رغم تأکید رهبر انقلاب و قوانین پولی و بانکی، چرا بانکی همچون پاسارگاد دست از بنگاه‌داری نمی‌کشد و هرساله به دنبال تزریق هزاران میلیارد تومان تسهیلات به بنگاه ها و شرکت‌های مرتبط است؛ رویکردی که دودش مستقیم و غیرمستقیم به چشم مردم رفته است. به‌گونه‌ای که به‌عنوان‌ مثال در ساخت برج تجاری همیلا، بانک پاسارگاد با تزریق هزاران میلیارد تومان تسهیلات در طی این سال‌ها به گروه‌های سازنده مرتبط با خود نظیر گروه ارزش‌آفرینان پاسارگاد، مسیری را طی کرده است که حالا قیمت یک مغازه ده متری همیلا به ۲۰ میلیارد تومان رسیده است. رقمی که به‌صورت دومینووار به سایر قیمت‌های تجاری منطقه نیز سرایت کرده است و در عرض چند هفته، قدرت خرید متقاضیان خرید واحد تجاری را کاهش داده است.

به هر حال به نظر می‌رسد، مقابله با تداوم سیاست‌های بنگاه داری بانک‌های کشور باید در دستور کار دولت و بانک مرکزی قرار بگیرد تا حداقل شاهد جمع شدن بساط سفته‌بازی بانک ها در بازار مسکن باشیم. بازاری که از کاهش عرضه رنج می‌برد و در این شرایط نیز برخی با ساخت برج ۲۷ طبقه با قیمت‌های نجومی سعی در بزرگ‌تر شدن قیمت‌ها در بازار ساخت‌وساز دارند؛ هرچند به بهای عدم پرداخت تسهیلات خرد به مردم کوچه و بازار و به کام نورچشمی‌های وابسته در شرکت‌های مرتبط باشد./تابناک