جزییات پژوهش

مروری بر ادبیات جهانی پدیده «درب گردان»؛ انگیزه‌ها، پیامدها و راهبردهای تنظیم‌گری

مروری بر ادبیات جهانی پدیده «درب گردان»؛ انگیزه‌ها، پیامدها و راهبردهای تنظیم‌گری

مرکز پژوهش های مجلس معاونت: پژوهش های اقتصادی دفتر: مطالعات اقتصادی آذرماه 1395

بخشی هایی از چکیده (گزارش های اول و دوم)
پدیده «درب گردان» به معنای جابجایی مقامات دولتی به بخش خصوصی و بالعکس میباشد که منافع و مضراتی دارد و نیاز به مدیریت دارد. این پدیده علی الخصوص در اثر گسترش خصوصی سازی در کشورمان تشدید یافته است و در دنیا نیز اخیراً و بعد از بحران مالی ۲۰۰۸ میلادی توسط اندیشمندان حوزه های اقتصادی و سیاسی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است و مطالعات زیادی در این زمینه صورت گرفته است. این پدیده در حوزه های مختلف و کشورهای مختلف مشاهده می شود و بخش مالی از جدی ترین حوزه هایی است که درب گردان در آن اتفاق می افتد و منجر به بروز مسائل و مشکلاتی از جمله فساد می شود.
یکی از مسائل مهم بسیاری از کشورها، جابه جایی های کارمندان و مقامات دولتی میان بخش عمومی و بخش خصوصی است. واگذاری پروژه مقررات گذاری نظارت و داوری از مهمترین کارکردهای بخش عمومی (غیر خصوصی) در کشورهای مختلف است. انتقال کارمندان و مدیران این بخشها به بخش خصوصی می تواند موجب ایجاد منافعی در بخش خصوصی برای کارمندان شود و زمینه را برای تعارض منافع و ناکارآمدی خدمات ارائه شده در بخش عمومی فراهم کند. این پدیده که در ادبیات تحت عنوان «درب گردان» از آن یاد می شود موضوع مطالعه حاضر است.
 هر چند پدیده درب گردان دارای مزایایی چون افزایش مفاهمه میان بخش خصوصی و بخش عمومی است، اما همزمان مخاطرات گسترده ای چون تشدید را نتجویی های اطلاعاتی، تبعیض در خریدها، برون سپاریها و مناقصات دولتی، تصویب سیاستهای جهت دار و ناکارآیی نظارت را ایجاد می کند. از این رو کشورهای مختلف به شکلی فزاینده در پی مقابله با مخاطرات درب گردان از طریق طراحی سازو کارهایی انگیزشی اعم از حقوقی و غیر حقوقی هستند.
انتقال اشخاص از بخش خصوصی به بخش عمومی و بالعکس پدیده ای است که در همه کشورها نیازمند توجه ویژه است. اما برخی ویژگیهای خاص ایران موجب تشدید ضرورت پرداختن به این موضوع می شود. از یکسو فقدان هرگونه ضوابط اعم از الزام شفاف سازی، وضع محدودیت و سازوکارهای تشویقی و تنبیهی در ایران در خصوص این موضوع و از سوی دیگر روند خصوصی سازی اقتصاد و توسعه بخش خصوصی که طی بیش از یک دهه اخیر سرعت گرفته است ضرورت تحلیل و بررسی موضوع درب گردان را دو چندان می سازد. در این گزارش ضمن تشریح پیامدهای مثبت و منفی پدیده درب گردان راهکارهای ارائه شده برای مدیریت این پدیده و به طور خاص اصول و ملاحظات اجرایی تنظیم گری اشتغال با دولتی به تفصیل بررسی می شود.
گزارش دوم در خصوص پدیده درب گردان نیز به واکاوی میزان شیوع پدیده درب گردان در حوزه های مختلف اقتصادی اجتماعی پرداخته و نحوه مدیریت این پدیده را در کشورهای منتخب بررسی می نماید.