وزارت اقتصاد در دولت سیزدهم، اقداماتی در راستای شفاف سازی تاریک خانه‌ی مربوط به عملکرد شرکت‌های دولتی انجام داده است. در همین ارتباط، شاهد انتشار صورت‌های مالی این شرکت ها، تصویب آیین نامه انتظام بخشی و شفاف سازی عملکرد شرکت‌های دولتی و انتشار کتاب نگاهی بر عملکرد شرکت‌های دولتی هستیم.

به عقیده‌ی کارشناسان، انتظام بخشی به عملکرد شرکت‌های دولتی اهمیت بالایی دارد که باید با جدیت دنبال شود تا این شرکت‌ها در چارچوب قواعد مشخصی عمل کنند. در همین راستا، باید گفت که از سال ۸۹ به این طرف، قاعده‌ی یکپارچه‌ای در مورد کنترل و اداره‌ی شرکت‌های دولتی نداشتیم. آخرین مورد مربوط به آیین نامه‌ی تشکیل مجامع بود که مربوط به چندین سال قبل است. یک ماه پیش دولت آیین نامه‌ای را در ۶۱ ماده و ۶ فصل ابلاغ کرد که جامع‌ترین سند کنترل و نظارت بر شرکت‌های دولتی و انتظام بخشی به آن‌ها تا به امروز به شمار می‌رود.

بسیاری از فصول آیین نامه انتظام بخشی به عملکرد شرکت‌های دولتی برای اولین بار مطرح شده است. یک فصل از این آیین نامه حاکمیت شرکتی است و فصل دیگر به بهره وری پرداخته است. یک فصل در مورد تشکیل مجامع است. موضوع شفاف سازی خودش یک فصل دارد.

قاعده‌هایی مشخص شده که قبلاً سابقه نداشته است. مثلاً اگر دولت مقرر می‌کند که در بازه‌ی زمانی مشخصی مجامع برگزار شود یا حسابرسی شرکت‌ها منتشر شود و به دست اعضای مجمع برسد و یا تکالیف اجرا شود، پیش از این ممکن بود شرکت‌ها این کار‌ها را انجام دهند و یا ندهند. حالا پیش بینی شده است که اگر این قاعده‌ها به درستی اجرا نشود، مدیران نمی‌توانند از پاداش بهره‌مند شوند. این اتفاقات برای اولین بار رخ می‌دهد.

در این باره مجیدرضا حریری، رئیس اتاق مشترک ایران و چین در گفتگو با تابناک اقتصادی با اشاره به این موضوع که آیین نامه‌ی انتظام بخشی، شفاف سازی و ضابطه مندسازی هزینه و درآمد‌های شرکت‌های دولتی به شفاف شدن محیط اقتصادی کشور کمک می‌کند، تصریح کرد: شفاف سازی به طور کلی امر مثبتی است. به ویژه اگر دولت‌ها از خودشان این کار را شروع کنند، نتایج خوب بی شماری برای کشور دارد.

وی در ادامه گفت: نباید اجازه دهیم بودجه، هزینه و درآمد‌های شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی و نهاد‌های عمومی در هاله‌ای از ابهام باشد، باید این امور برای مردم روشن سازی شود. در مورد تمامی شرکت‌هایی که دولت در آن‌ها سهام عمده‌ای دارد و یا هیئت مدیره را تعیین می‌کند، باید شفاف سازی صورت بگیرد.

رئیس اتاق مشترک ایران و چین گفت: باید وضعیت شرکت‌های فولادی و معدنی و خودروسازی که دولتی هستند، برای همگان مشخص باشد و نکته‌ی مبهمی در مورد آن‌ها وجود نداشته باشد. مدیران این شرکت‌ها دولتی هستند و باید عملکرد آن‌ها روشن باشد.

حریری ادامه داد: برخی از شرکت‌های دولتی در بورس حضور دارند و مجبورند شفاف سازی داشته باشند. اما برخی از شرکت‌های دولتی در بورس نیستند و لازم است وضعیت شان شفاف سازی شود.

وی در ادامه گفت: هر چقدر شفاف سازی بیشتری در اقتصاد کشور داشته باشیم، امکان پایش و پیش بینی بیشتر امور به وجود می‌آید و به نفع کلیت کشور و مردم است. شفاف سازی دارایی‌های شرکت‌های دولتی نیز اهمیت بالایی دارد. این روند از خیلی وقت پیش قرار بود شروع شود. شفافیت صورت‌های مالی شرکت‌های دولتی اتفاق مثبتی در زمینه افزایش بهره وری و بهبود عملکرد مدیران دولتی است

رئیس اتاق مشترک ایران و چین گفت: بنا بر این بود که دارایی‌های دولت به صورت عمومی و دارایی‌های شرکت‌های دولتی به صورت اختصاصی مشخص شود. ظاهراً مقاومت‌هایی در برابر این امر وجود دارد و به همین دلیل تا الان چنین شفاف سازی‌ای را شاهد نبوده ایم. اگر این کار صورت بگیرد، اتفاقات مثبتی به لحاظ اقتصادی در کشور رخ خواهد داد. در مرحله‌ی بعدی لازم است نهاد‌های عمومی نظارتی مختلف را ایجاد کنیم که به پایش این گزارش‌ها و اطلاعات بپردازند./تابناک