جزییات خبر
آخرین اخبار
کارت‌های اجاره‌ای؛ تبعات سیاست‌های ارزی نادرست و بستری برای رانت و قاچاق
سید رضا نورانی، رئیس اتحادیه ملی میوه و تره‌بار و عضو اتاق بازرگانی ایران، در گفت‌وگویی با تسنیم، ضمن انتقاد از این وضعیت، خواستار اصلاح فوری سازوکارهای بانکی و ارزی شد. وی اظهار داشت: «تصمیمات اشتباه بانک مرکزی درباره بازگشت ارز صادراتی، صادرکنندگان را به استفاده از کارت‌های یک‌بارمصرف یا روش‌های غیررسمی مانند تعاونی‌های مرزی سوق داده است. بیش از ۶۷۰۰ بخشنامه برای رفع این مشکل صادر شده، اما همچنان راه‌حل موثری ارائه نشده است.»
فشار بر صادرکنندگان خرد
نورانی با اشاره به مشکلات صادرکنندگان خرد، به‌ویژه در بخش کشاورزی، گفت: «تحریم‌ها و بسته بودن بانک‌های بین‌المللی، انتقال رسمی ارز را غیرممکن کرده است. صادرکننده خرد، که گاه با هر کانتینر تنها ۴ تا ۵ هزار دلار درآمد دارد، نمی‌تواند تعهدات ارزی خود را به‌راحتی انجام دهد. در گذشته، امکان صادرات در برابر واردات وجود داشت و بازگشت ارز به‌صورت شفاف انجام می‌شد، اما حالا این مسیرها بسته شده و صادرکنندگان گرفتار شده‌اند.»
وی افزود: «صادرکنندگان خرد غیرنفتی، مانند فعالان بخش کشاورزی، حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد صادرات بخش خصوصی را تشکیل می‌دهند، اما در مقایسه با شرکت‌های بزرگ مانند پتروشیمی‌ها و صنایع فولاد، حمایت کافی دریافت نمی‌کنند.»
رانت و عدم شفافیت در سازوکارهای ارزی
نورانی با انتقاد از سازوکارهای ناقص ارزی، مانند سامانه‌های نیما و سنا، اظهار داشت: «مواد اولیه تولید با نرخ ثابت ارائه نمی‌شود، اما از صادرکننده انتظار می‌رود ارز خود را در این سامانه‌ها عرضه کند. در عین حال، کالاهای واردشده با ارز نیمایی به نرخ آزاد فروخته می‌شوند و نظارتی بر این موضوع نیست. این شرایط، فضا را برای رانت‌خواری باز کرده و صراف‌ها و واسطه‌ها از این وضعیت سوءاستفاده می‌کنند.»
وی همچنین به سیاست‌های تشویقی ناکارآمد اشاره کرد و گفت: «برای مثال، اعطای مجوز واردات موز در ازای صادرات سیب، به‌جای حل مشکل مازاد تولید سیب، به رانت منجر شده است. این مجوزها در بازار آزاد تا ۸۰۰ میلیون تومان فروخته می‌شوند و هزینه آن‌ها روی قیمت نهایی موز و جیب مصرف‌کننده تحمیل می‌شود.»
«امتیاز صادراتی» بانک مرکزی؛ راه‌حل یا پیچیدگی جدید؟
بانک مرکزی اخیراً از طرح «امتیاز صادراتی» برای تسهیل بازگشت ارز خبر داده است، اما نورانی این طرح را ناکارآمد خواند و گفت: «این امتیازات بیشتر وقت صادرکننده را می‌گیرد و پیچیدگی‌های اداری را افزایش می‌دهد. به جای ایجاد چنین طرح‌هایی، باید مسیرهای عملی برای بازگشت ارز فراهم شود. بانک‌های ایرانی در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس می‌توانند ارز صادرکنندگان را دریافت و معادل ریالی آن را به حساب آن‌ها واریز کنند.»
تک‌نرخی کردن ارز , رائه ارز با نرخ واقعی به صادرکنندگان و واردکنندگان برای حذف رانت، خرید کالاهای وارداتی با ارز آزاد توسط دولت و توزیع آن‌ها برای جلوگیری از سودجویی و تضمین پرداخت ریالی راهکارهای پیشنهادی نورانی برای اصلاح وضعیت است. وی تأکید کرد: «با این روش‌ها، نیازی به کارت‌های یک‌بارمصرف یا روش‌های غیرشفاف نخواهد بود. فروشگاه‌های زنجیره‌ای و میادین شهرداری نیز می‌توانند در توزیع شفاف کالاهای اساسی نقش ایفا کنند.»
نورانی در پایان هشدار داد که بدون اصلاح ساختاری بخشنامه‌ها و ایجاد راهکارهای عملی، رانت‌خواران از شرایط موجود سود خواهند برد و صادرکنندگان خرد و مصرف‌کنندگان متضرر خواهند شد. او خواستار ایجاد مسیرهای شفاف بانکی، مانند استفاده از شبکه بانکی ایرانی در خارج یا صرافی‌های مورد اعتماد تحت نظارت، شد تا صادرکنندگان بتوانند بدون واسطه ارز خود را به کشور بازگردانند./تسنیم