از ۲۸ آذرماه که لایحه برنامه ششم توسعه بعد از کش و قوس های فراوان به مجلس رسید، این لایحه تمام وقت نمایندگان مجلس را به خود اختصاص داده است، تا جایی که به امید اتمام سریعتر این لایحه، بعضی از روزها نمایندگان در سه شیفت روی صندلی خود در صحن علنی جای می‌گیرند و دکمه موافق یا مخالف را فشار می‌دهند.
برخلاف این میزان ساعت کاری نمایندگان در روزهای اخیر اما بررسی مواد لایحه با حرکت لاک پشتی مواجه است، چه آنکه در بازه زمانی یک هفته‌ای حضور لایحه برنامه ششم توسعه روی میز نمایندگان مجلس، نمایندگان تا ماده ۳۵ پیش رفته اند و تاکیدات چندین باره رییس مجلس که کند پیش می رویم مهر تاییدی بر این روند شده است. وضعیتی که شاید بتوان دلیل اصلی آن را در پیشنهادهای متعددی که برای هر بند از این لایحه روی میز هیات رییسه قرار می گیرد جستجو کرد.
*
پیشنهاد پشت پیشنهاد
اگر این روزها کسی پیچ رادیو مجلس را باز کرده باشد، در میان جنجال و هیاهوی تصویب و بررسی مواد لایحه برنامه ششم، مکررا با اسامی افرادی همچون کواکبیان با حاشیه سازی های خاص خودش، علیرضا محجوب و نادر قاضی پور با اشتراکات لایحه ای بسیار -که حتی از سوی رئیس مجلس نیز با واژه«برادران» توصیف شدند- تذکرات گاه و بیگاه حاجی دلیگانی و… روبرو می شود. نمایندگانی که سابقه فعالیت در دوره‌های پیشین مجلس را با خود به دوش می‌کشند و نقش پر رنگ‌تری در بیان پیشنهادها دارند. گرچه در این میان هستند برخی نمایندگان جدید الورود که تلاش دارند پابه پای قدیمی ها در ارائه پیشنهاد جلو بروند، پیشنهادهایی که گاها با اشکالات قانونی همراه هستند و حتی به مرحله رای گیری هم نمی رسند و در همان مرحله طرح از سوی پیشنهاد دهنده به دلیل اشکالات قانونی از سوی رییس مجلس رد می شوند
در میان همین موافقت و مخالفت‌ها، شاید اغراق آمیز نباشد که بگوییم ماده ای از لایحه برنامه ششم نبوده که به راحتی از مانع پیشنهادهای نمایندگان مجلس عبور کرده باشد، از پیشنهاد حذف گرفته تا پیشنهاد اصلاح؛ فرقی ندارد موضوع پیرامون شهرداری ها و سامانه حقوقی مدیران باشد یا یک موضوع معمولی و کم اهمیت تر.
رد شدن پی در پی پیشنهادات و رای نیاوردن آنها در صحن گاهی با کنایه خود نمایندگان هم همراه می شود، به نحوی که در دومین جلسه مجلس برای بررسی لایحه برنامه توسعه ششم، در جریان بررسی بندهای ابتدایی، جهانبخش محبی نیا که خواهان حذف بخش‌هایی از ماده دوم این لایحه بود، وقتی که تلاش کرد تا نمایندگان را با خواسته خودش همراه کند، گفت: «انشاءاله دشتی هم برای مجلس بشود،از صبح تا حالا صحبت میکنیم اما قله ای فتح نکردیم.»، درخواستی که حتی با شوخی و خنده نیز نتوانست نظر مساعد نمایندگان را با خود همراه کند.
همین تعداد بالای پیشنهادها موجب شد تا در جلسه روز دوشنبه-۲۹ آذر- رییس مجلس کاسه صبرش لبریز شود و از وفور پیشنهادات نمایندگان در زمان بررسی لایحه برنامه ششم که بیشترشان از سوی نمایندگان رد می‌شد انتقاد کند:«پیشنهاداتی بدهید که از آن چیزی دربیاید»
البته این اولین انتقاد رئیس مجلس از رأی نیاوردن پیشنهادهای نمایندگان نبود، چون پیش از این نیز لاریجانی وقتی چند پیشنهاد نمایندگان باز هم با رای بالایی رد شد به مزاح خطاب به نمایندگان گفت: با آبروریزی رد شد. بدجور هم بود. تا این وقت شب اینجا هستیم ولی هنوز دخلی نکردیم.
در این خصوص محمدرضا پورابراهیمی رییس کمیسیون اقتصادی معتقد است که کاهش پیشنهادهای نمایندگان را باید به عنوان راه حل اساسی برای سرعت بخشی به جریان بررسی لایحه برنامه ششم توسعه در نظر گرفت، باید همکاران سعی کنند تا پیشنهاداتی که به نظر می رسد رای لازم را نمی آورد را طرح نکنند. همانطور که تا کنون در بررسی لایحه برنامه ششم مشاهده کرده ایم ۵۰ پیشنهاد مطرح می شود اما سه پیشنهاد رای می آورد.
این حجم قابل توجه پیشنهادها آن هم تنها در شرایطی که مجلس هنوز از بندهای ابتدای عبور نکرده است، یک نکته را گوشزد می‌کند که آن هم ناپختگی پیشنهادهای مطرح شده است. در واقع مرگ زود هنگام بسیاری از پیشنهادها، ناشی از آشنا نبودن نمایندگان به خصوص نمایندگان جدیدالورود به مباحث قانون نویسی یا بی توجهی به نکات مهمی همچون داشتن بار مالی برای دولت و یا حتی توجه خیلی خاص به حوزه انتخابیه است. نکاتی که راه را برای مشاهده دقیق مواد لایحه مه آلود می‌کنند.
*
گلایه از تنبلی نمایندگان در رأی دادن: لطفا دکمه را فشار دهید
آن روی سکه پیشنهادهای بی سرانجام، حضور کمرنگ نمایندگان در روند رأی گیری است، نکته‌ای که شاید بتوان آن را یکی از مصائب مجلس ذکر کرد.
هر چند عدم مشارکت جدی نمایندگان در زمان رای گیری امری مسبوق به سابقه است و در جلساتی به جز بررسی لایحه برنامه ششم توسعه، بارها شنیده شده که رئیس مجلس از رأی ندادن نمایندگان گله کرده بود اما این اتفاق در روزهای اخیر پر رنگ شده است.
این روند تکراری نه تنها انتقاد رئیس مجلس را به دنبال داشته، بلکه ولی ملکی نماینده مردم مشکین شهر در مجلس دهم نیز، روز شنبه-۴ دی- در جریان بررسی لایحه برنامه ششم به حضور کمرنگ همکارانش در جریان رأی گیری اعتراض کرد: در رأی گیری ماده قبلی، از میان بیش از ۲۰۰ نفر نماینده حاضر، ۹۰ نفر در رأی گیری شرکت نکردند، اگر بررسی کنید میبینید که ۴۰ تا ۴۵ درصد از نمایندگان در رأی گیری شرکت نمی‌کنند.
این انتقاد ملکی بار دیگر داغ لاریجانی را تازه کرد تا این بار او نیز ضمن همدردی با ملکی، بگوید: تذکرتان به جا است و من هم از دوستان بارها خواهش کرده ام که در رأی گیری ها شرکت کنند.
در واقع خیل عظیم پیشنهادها از یک سو و گاها بی توجهی نمایندگان در فشردن دکمه رأی از سویی دیگر، عاملی شده است تا این روزها شاهد حرکت لاکپشتی مجلس در مسیر تصویب لایحه برنامه ششم توسعه باشیم.
