مدتی است برخی تولیدکنندگان لوازم پلاستیکی و کارخانجاتی که برای تامین مواد اولیه خود ـ که محصول پتروشیمی‌های کشورمان هستند ـ به بورس کالا مراجعه می‌کنند، از پدیده‌ای جدید در بازار فروش محصولات پتروشیمی خبر می‌دهند و می‌گویند حضور دلال‌ها یا واسطه‌ها در این بازار باعث کاهش شفافیت بازار و افزایش قیمت تمام شده محصولات شده است. از این رو گفت‌وگویی با سیدرحیم مقیمی، رئیس اتحادیه توزیع پلاستیک تهران داشتیم.
درباره تامین محصولات پتروشیمی به عنوان مواد اولیه تولیدکنندگان توضیح دهید.
با توجه به سیاست‌های دولت برای ایجاد شفافیت در امر ارائه محصولات پتروشیمی به عنوان مواد اولیه برای کارخانه‌های تولید مصنوعات پلاستیکی، مدتی است که تولیدکنندگان باید با مراجعه به بورس کالا، مواد اولیه مورد نیازشان را از این طریق تامین کنند که در اغلب کشورهای پیشرفته جهان نیز چنین روندی کاملا مشهود و کاربردی است. در کشورمان هم در ابتدای کار خیلی مشکلی نبود، اما رفته‌رفته برخی عوامل باعث شده مراجعه برای خرید مواد اولیه به بورس کالا با چالش مواجه شود، به عنوان مثال یا قیمت بازار بسیار ارزان‌تر از بورس است یا این‌که محصولی برای تحویل دوره زمانی کوتاه وجود ندارد که ادامه این روند می‌تواند تولید را با چالش مواجه کند و باعث از بین رفتن کسب و کارهای مختلفی در این صنف شود. هرچند دور از ذهن نیست بگوییم تولید با چالش مواجه خواهد شد.
به نظر شما در این زمینه دلال‌ها عامل برهم خوردن توازن بازار شده‌اند؟
کلمه دلال به‌طور کلی بار منفی داشته و در برخی مشاغل حضور این افراد اجتناب ناپذیر است، اما برخی افراد با استفاده از خلأ‌های موجود قانون سودجویی می‌کنند و عاملی در برهم خوردن نظم تهیه مواد اولیه از طریق بورس شده‌اند.
در این زمینه لطفا بیشتر توضیح دهید.
براساس اطلاعات و شواهد، برخی از سودجویان با ایجاد شرکت‌های تولیدی غیرواقعی اقدام به خریدهای انبوه مواد اولیه ارائه شده در بورس کالا می‌کنند و به جای این‌که محموله مورد نظر به محل کارخانه حمل شود به انبارهایی در میانه راه تحویل داده می‌شود و سرانجام بدون این‌که درجهت تولید با ارزش افزوده بالا از سوی این افراد استفاده شود، روانه بازار می‌شود.
اشکال این کار کجاست، بالاخره مواد اولیه داخل کشورمان برای تولید استفاده می‌شود؟
اولین مشکل این است که تولیدکننده در برخی موارد نمی‌تواند نیازهای خود را بموقع از طریق بورس کالا با شرایط شفاف تهیه کند و دومین مشکل را می‌توان در چند نرخی شدن قیمت محصولات در بازار دانست، زیرا در برخی موارد قیمت مواد اولیه در بازار بسیار ارزان‌تر از مواد ارائه شده در بورس کالاست. البته این پایان کار نیست،چون در برخی موارد قیمت تمام شده محصولات آنچنان بالا می‌رود که قدرت رقابت تولید کنندگان در بازارهای بین‌المللی از بین رفته و زمینه حذف تولید کنندگان ایران از بازار هدف می‌شود؛ دقیقا مشکلی که اکنون در بازار عراق داریم و به نوعی آن را از دست داده‌ایم.
برخی ادعا می‌کنند عمده تخلفات در مناطق آزاد شکل گرفته است، نظر شما در این زمینه چیست؟
اجازه دهید ابتدا بگویم به‌طور کلی تخلف در شیوه‌های مختلفی صورت می‌پذیرد که یکی از آنها بحث واحدهای غیرفعال در مناطق آزاد است. این واحدها با استفاده از معافیت‌های مختلفی که دارند، به خرید مواد اولیه پتروشیمی از بورس کالا اقدام کرده و به جای این‌که کالای خریداری شده را در محوطه کارخانه خود تحویل بگیرند در مراکز دیگری آن کالا را به‌فروش می‌رسانند، اما این تنها معضل نیست، چون در بخش‌های دیگری هم مشکلات و خلأ‌های قانونی کاملا مشهود است که باید برای حمایت از تولید، مسئولان مانع ادامه این روند شوند.
راهکار پیشنهادی شما در این زمینه چیست؟
اولین و کارآمدترین راه این است که با استفاده از قوانین و ابزارهای کنترلی به نوعی مسئولان برنامه‌ریزی کنند که محموله‌های مواد پتروشیمی دقیقا در آدرس مندرج در برگه حواله تحویل داده شود و قابلیت رصد کردن را داشته باشند. نه این‌که امروز می‌بینیم کالا به‌جای این‌که در نقطه A تحویل داده شود در نقطه B به خریدار دیگری تحویل داده می‌شود. اما پس از این روند باید نسبت به بررسی مدارک تولیدی این کارخانه‌ها که عمدتا در شهرک‌های صنعتی و مناطق آزاد هستند، اقدام و آنهایی را که سال‌هاست فعالیت تولیدی نداشته‌و صرفا از امتیازهای تولیدی استفاده کرده‌اند، شناسایی کرد تا با استفاده از این روش مانع سودجویی بیشتر آنها شویم.
منبع: جام جم
