سازمان غیر دولتی شفاف بین الملل که وظیفه سنجش میزان فساد در کشورها را بر عهده دارد در گزارش سالیانه خود ایران را جز و فاسد ترین کشورها اعلام کرد. بررسی گزارش های این سازمان نشان
می دهد ایران در مدت ۸ سال گذشته ۵۲ پله نزول داشته است. نزول رتبه ایران در هشت سال گذشته در دولتی اتفاق افتاد که علمدار مبارزه با فساد بود. رئیس جمهور آن در سخنرانی های مکرر خود اذعان داشت لیست اسامی مفسدان اقتصادی در جیب کتش است اما هنوز با گذشت سه سال از پایان ریاستش بر مسند قوه مجریه همچنان آن را بیرون نیاورده است. فساد در دولت مهرورزی جان تازه ای یافت. تنزل نرخ شاخص اقتصادی در دولت احمدی نژاد در حالی کاهش یافت که فسادهای اقتصادی هر روز پایه های خود را مستحکم تر می کرد. تا سرانجام پس از افشای بزرگترین اختلاس تاریخ کشور، ملت ایران را در رقم های میلیاردی اختلاس مبهوت ساخت. مدیر عامل بانک ملی متهم ردیف اول این اختلاس محمود رضا خاوری که در سفر خارجی به سر می‌برد حاضر به بازگشتن به ایران نشد و بعد ها مشخص شد او تابعیت دوگانه داشته است.
اما در داستان اختلاس سه هزار میلیاردی تنها نام خاوری در میان نبود بلکه کم کم پای حمید پور محمدی معاون وزیر اقتصاد و محمد جهرمی مدیر عامل بانک صادرات نیز به این پرونده گشوده شد. پس از بالا گرفتن انتقاد ها از دولت، رییس دفتر ریاست جمهوری وقت در بیانیه ای نقش دولت در این ماجرا را انکار کرد و مدعی شد عده ای از مخالفان در تلاش مخدوش نمودن چهره دولت هستند. «در ادامه سیاست تخریب دولت خدمتگزار، برخی روزنامه ها و سایت های زنجیره ای با مطرح شدن موضوع اختلاس بانکی اخیر که توسط دولت شناسایی و مورد رسیدگی قرار دارد، کوشیدند تا با جو سازی و دروغ پردازی، ضمن انحراف افکار عمومی از اصل ماجرا و مسائل پشت پرده‌ی این اختلاس ، دولت پاک و ضد فساد را به مشارکت در این قضیه متهم کنند»
عمق فساد در دوره ی احمدی نژاد به گونه ای بود که علیرضا زاکانی در یک سخنرانی مدعی شد:«پرونده های سه هزار میلیاردی،بیمه ایران و چندین پرونده اقتصادی بزرگ دیگر که بنا به ملاحظاتی هنوز رسانه ای نشده است و متاسفانه متهمان این پرونده ها,جز حلقه معتمدین رئیس جمهور هستند و آقای احمدی نژاد آنها را خط قرمز خود می داند.»البته سخنان زاکانی از سوی احمدی نژاد بی جواب نماند.
رییس دولت های نهم و دهم با استفاده از ادبیاتی که مختص به وی بود گفت: « می گویند باهات برخورد می کنیم, برخورد کنید شما عددی نیستید در برابر ملت که بخواهید برخورد کنید. ملت ایران هیچگاه در برابر ابر قدرتها جا نزده و توی دهن آنها زد و باز هم این کار را می کند و شما که کسی نیستید. شما که هر کدامتان هر گوشه ای از پرونده تان را بالا بزنیم دیگر جایی در بین ملت ایران نخواهید داشت.»
اختلاس سه هزار میلیاردی تنها یکی از پرونده های فساد اقتصادی در دوران ریاست محمود احمدی نژاد بود.این پرونده نمونه بارز فساد مالی و اقتصادی است. به طوری که اکبر ترکان مشاور ارشد حسن روحانی رئیس جمهور دوره یازدهم در مصاحبه ای با یکی از خبرگزاری ها اذعان داشت” فساد هم اکنون خرخره کشور را گرفته است. هر کجا می روید از شما پول می خواهند. اگر زمانی این موضوع به صورت پنهانی انجام می گرفت اکنون اینطور نیست و خیلی راحت مذاکره می کنند و این امر برای کشور خیلی خطرناک است.»
همه دولتها همواره با مقوله فساد اقتصادی دست و پنجه نرم می کنند.حتی گاهی بعضی از این پرونده ها صورت علنی به خود گرفت. در دهه ی هفتاد فاضل خداداد,دهه هشتاد شهرام جزایری و دهه نود بابک زنجانی همواره مواردی بوده اند که دادگاههای آنان افکار عمومی را به سوی خود جلب کرده است. اما شیب فساد اقتصادی در دولت احمدی نژاد شدید تر از دولت های گذشته بود.
به گواه کارشناسان حوزه‌ی اقتصاد اصلی ترین عنصر فساد در اقتصاد ایران رانت های حاصل از درآمدهای نفتی است. این البته پدیده ای مزمن در اقتصاد ایران است و در طول صد سال گذشته همواره با شدت و ضعف به حیات خود ادامه داده است. تاثیر در آمدهای نفتی دو نتیجه در پی داشته است. اول آنکه فعالیت های اقتصادی رونق نسبی می یافت و دوم اینکه به دلیل ساختار سیاسی و اقتصادی,توزیع منابع از طریق فروش نفت موجب افزایش فساد با شیبی ملایم می شده است.اما در دوران دولت نهم و دهم این شیب شدت بیشتری یافت.حال چرا در دولت احمدی نژاد شیب فساد تند تر شد؟
افزایش ناگهانی قیمت نفت و فروش آن در آمدهای سرشاری را برای دولت به همراه داشت. ورود حجم عظیم ثروت به چرخه ی اقتصاد باعث شد تا دولت وقت به فکر ایجاد بنگاه های زود بازده نظیر مسکن مهر بیفتد. رشد نقدینگی در دوران احمدی نژاد باعث تشدید بیماری هلندی و همچنین افزایش حجم واردات شد.حجم واردات از حدود ۳۶ میلیارد دلار در اوایل دولت نهم به نزدیک ۸۰ میلیارد دلار در اواخر دولت دهم رسید. در جامعه ای که این مقدار واردات وجود دارد تولیدات صنعتی و کشاورزی چندان سود آور نیست و سرمایه محرک بازار بیش از آن که صرف نظام تولیدی شود به سمت تجارت به خصوص واردات گسیل خواهد شد.تولید در کشور ما به رغم داشتن ظرفیت فراوان همواره امری خطیر و پر ریسک محسوب می شود.بنابر این سرمایه گردشی بیشتر به سمت تجارت خواهد رفت.
اگر عامل این پدیده را ریشه یابی کنیم در می یابیم که دولت احمدی نژاد فاقد یک سیستم مدیریتی و عملگرایی درست بود.نداشتن برنامه های دیر بازده و نبود چشم انداز اصولی برای اقتصاد باعث شد تا ثروت بدست آمده از فروش نفت صد دلاری صرف خرید سیب زمینی چینی یا سفر به آنتالیا بشود.بستن سازمان برنامه و بودجه و اتخاذ تیم اقتصادی ناکارآمد از جمله علت هایی است که اقتصاد امروز ایران را دچار معضل فساد حاد کرده است.این در حالی است که دیگر کشورهای نفتی نظیر نروژ تجربه هایی نظیر ایران را ندارند.در این کشورها نه تنها نفت عامل رانت و فساد نشد بلکه توانسته است در زمره کشورهای توسعه یافته قرار بگیرد. در این کشور اروپایی درآمد سرانه بر حسب شاخص برابری قدرت خرید از پنج درصد زیر متوسط کشورهای توسعه یافته در سال ۱۹۷۰ به ۷۰ درصد بیشتر از میانگین این کشورها در سال ۲۰۱۲ رسیده است. به علاوه، بیشتر درآمدهای نفتی در صندوق بازنشستگی دولت پس‌انداز شده است و تنها بازگشت انتظاری حقیقی (۴ درصد) آن برای جبران کسری بودجه بدون احتساب نفت مورد استفاده قرار می‌گیرد.این نشان از وجود یک برنامه درست و حساب شده برای مدیریت هزینه ها و درآمدهای نفتی است.
بخشی از فساد اقتصادی موجود می تواند مربوط به وابستگی اقتصاد نفتی باشد ولیکن عوامل دیگری هم در گسترش روند فساد در اقتصاد وجود دارد.به ادعای برخی کارشناسان و صاحب نظران اقتصادی توزیع ناعادلانه فرصت ها و ثروتها در یک جامعه در افزایش فساد موثر است.منظور از توزیع ناعادلانه ثروت اندوزی از طریق رانت ها و ارتباطات غیر رقابتی باشد.وقتی توزیع نا برابر درآمد از منظر شهروندان مشروعیت لازم را نداشته باشد و افرادی باشند که راه صد ساله را یک شبه بروند و آنچه درو کرده اند از نظر مردم مشروع نباشد در این صورت مسابقه ای برای رسیدن به هم به هر قیمتی شکل می گیرد که نتیجتا فروپاشی اخلاق اجتماعی را حاصل می شود.رشد فساد در جامعه عامل اصلی از بین رفتن اخلاق در جامعه است و به گواه بسیاری از جامعه شناسان فساد فرهنگ را هم نابود خواهد کرد.نظیر این نمونه ها می توان به بابک زنجانی اشاره کرد که در مدت چند سال به ثروت رویایی دست پیدا کرد.
منبع: نوآوران
نویسنده: حسن صادقی
بسم الله الرحمن الرحیم
فساد رشد میکند چون ماحصل خودش برای دوام خودش لازم است و البته هر بار نسبت به مجموع درآمد نامشروع کسب شده بخش کوچکتری برای خرید قانون صرف میگردد و چون اتفاق افتاده ، بخشی از راه هموار شده و ارتکاب دوباره آن آسانتر و در آمد اکتسابی بیشتر میگردد بنابراین با کمی تأمل میتوان فهمید که عدم ارتکاب دوباره و دوباره آن برای افرادی که یکبار آلوده شده اند نوعی حماقت است پس ترک آن غیر ممکن میباشد ، این همان دلیل رشد فساد است درست مثل یک موجود زنده ولی با رشد سریعتر و آفت کمتر چرا که آفت های خود را هر بار بیشتر در خود حل میکند و برای رشد آزادی بیشتری کسب مینماید ، ناگفته پداست که بتدریج خودش آفت شده و تمام سد های در مسیر خودش را ویران میسازد و در واقع تمام آن سد ها به بستری برای خود آن بدل میشوند ، خیلی نا امید کننده شد نه ؟ بله واقعیت هم همین است ، اما میتوان به شیوه کشاورزان که در هنگام هجوم آفات به روش ریشه کنی عمل کرده و با صرف هزینه های گاهأ بالا آفات را کاملا نابود میکنند تأسی کرد و با صرف هزینه برنامه ریزی شده توسط افراد مطمئن و با دقت و وسواس انتخاب شده و مجموعه ای سازمان یافته به جنگ آفت بزرگ رفت . دلسوز ترین و کارآمد ترین افراد برای یک کشاورزی بزرگ خود آن کشاورز است که مسلمأ اولی ترین فرد برای اینکار بحساب می آید ، در جامعه آفت زده ( فساد زده ) نیز اولی ترین فرد میتواند بطور مؤثر با آن مبارزه کند ، پس به این نتیجه میرسیم که در جامعه فساد زده ما آنهم با این فسادی که با تصاعد هندسی افزایش میابد تنها بالاترین مقام آن میتواند با ورود به موضوع و انتخاب افراد مورد اطمینان راه را برای این مبارزه سخت باز کند که کسی نیست جزمقام معظم رهبری که هم آگاه هستند و هم بی نیاز ازمادیات و زخارف دنیوی . به این ترتیب انتخابها درست و رهنمود ها کامل و بدور ازانحراف خواهند بود .
والسلام
سلام، من با بخشی از این مطالب که نوشته شده موافق هستم ولی با بخش عمده آن موافق نیستم.چرا فکر میکنید فساد از زمان احمدی نژاد جان گرفت و گسترش پیدا کرد؟ نویسنده این مطلب یا قبل از احمدی نژاد هنوز متولد نشده بودن یا نادیده گرفته اند. اصل فساد از زمان آقای هاشمی رفسنجانی که رئیس جمهور شد،آغاز شد و روز بروز دامنه آن گسترش پیدا کرد.اختلاس یا رانت های خیلی بیشتر از سه هزار میلیاد تومان هم قبل از آن بوده ولی رسانه ای نشده است.بطور مثال فساد خیلی خیلی بزرگتری از نزدیکان آقای هاشمی رفسنجانی در کیش بوجود آوردن که هنوز یکنفر نگفته اون پولها کجا رفت؟ زمان آقای هاشمی مثل الآن بود که هیچ اعتقادی به مبارزه با فساد نداشتند و حتی دولت بطور نامحسوس حمایت هم میکرد.مثال دیگر فسادی است که در زمان آقای هاشمی در گمرک بوجود آمد و هزار قطعه عتیقه و زیر خاکی را همین وابستگان و نزدیکان آقای رفسنجانی از گمرک ایران خارج کردن.البته همه اینها مستند است که اگر در گمرک سراغ افراد قدیمی بروید بخوبی بازگو میکنند یا در اسناد و مدارک گمرک هنوز اسنادی پیدا میشود.مثال دیگر تأسیس شرکت هواپیمایی ماهان است که توسط آقای رفسنجانی ایجاد شد و هم اختلاس و هم رانت و کلاهبرداری در آن دیده میشود.من طرفدار هیچکدام نیستم ولی اگر قرار است مطلبی نوشته شود و روی سایت گذاشته شود ،باید اطلاعات و انتقادات هم صحیح باشد و برای تخریب عملکرد افراد نباشد.