به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، داده‌های موجود در آغاز هزاره سوم بیانگر ابتلای بیشتر کشورها به فساد و تلاش‌های کم‌تر موفق آنها در مقابله با این پدیده است. نتایج پژوهش‌های انجام شده از سوی سازمان شفافیت بین الملل در سال ۲۰۰۹ بین ۱۶۸ کشور نشان می‌دهد مردم جهان فساد را یک مسئله و مشکل بزرگ می‌دانند که به‌طور گسترده‌ای زندگی آنان را تحت تاثیر قرار داده و از هر ده نفر یک نفر از مردم جهان رشوه پرداخت کرده است و این میزان در کشورهای حوزه آسیا– اقیانوسیه افزایش داشته است.
سازمان شفافیت بین‌الملل برای سال های متمادی، برخی از کشورها مانند فنلاند، سنگاپور، دانمارک و… را به عنوان کشورهایی با حداقل فساد و درجه بالاتری از سلامت و مبارزه با فساد رتبه بندی کرده است. این رتبه‌بندی ها نشان می‌دهد که باید برخی عوامل و سازوکارها از جمله سازوکارهای نظارتی و نظارت سازمان های مردم نهاد و … منجر به این وضعیت شده باشد.
سازمان های مردم نهاد به پشتوانه شهروندان قابل اعتماد بسیاری از کشورها، هم اعتبار و اطمینان کسب کرده و هم توانسته اند به صورت سازمان یافته در برابر فساد عمل کنند. این سرمایه اجتماعی قابل اعتمادی است جهت ورود جدی آن ها به مبارزه با فساد و این بدین معنی است که مردم آماده و حساس نسبت به فراخوان این سمن ها جهت اقدام علیه فساد هستند.
در خصوص نحوه فعالیت سازمان های مردم در نهاد در مبارزه با فساد اقتصادی و نیز چگونگی اعتماد مردم به این سازمان ها با «میثم پیله فروش» کارشناس مسائل اقتصادی و معاون سازمان مردم نهاد دیده بان شفافیت و عدالت به گفت و گو نشستیم.
سمن‌ها بهترین یاور دولت در فسادزدایی
پیله فروش در خصوص نقش سازمان های مردم نهاد در مبارزه با فساد اقتصادی گفت: اگر سازمان های مردم نهاد در این حیطه وارد نشوند و مسولیت مبارزه با فساد فقط به دستگاه های دولتی یا حکومتی سپرده شود، امر مبارزه با فساد حتما دچار خدشه می شود. یعنی ممکن است با تغییر مدیریت ها و جناح های سیاسی حتی کارشناسانی که به این دستگاه ها تعلق دارند تحت فشار قرار بگیرند و نتوانند آن طور که باید و شاید به مساله فساد بپردازند. این سازمان ها با توجه به استقلال عملی که از دستگاه های دولتی دارند، می توانند کمک حال دستگاه های دولتی در مبارزه با فساد باشند. می توانند یاور خوبی برای دولت باشند و چشم بینایی برای دولت در این زمینه باشند.
نکته دوم اینکه خیلی از گزارش دهندگان فساد به دلایل متعددی ممکن است به برخی از دستگاه های ناظر اعتماد نکنند چون موارد متعددی وجود داشته که وقتی گزارشی درباره فساد ارایه شده به نحوی این امر سبب شده فردی که این گزارش را داده هزینه بپردازد. اما دستگاه های مردم نهاد مورد اعتماد مردم هستند و معمولا خیلی راحت تر گزارش های فساد در دستگاه ها به سازمان های مردم نهاد منتقل می شود و تجربه هم نشان داده این دستگاه ها منبع گزارش دهی خود را هیچ وقت افشا نمی کنند بلکه بر اساس اسناد بدست آمده امر مبارزه با فساد را بر عهده می گیرند و اصلا سازمان هایی از این قبیل باعث کاهش هزینه می شوند. برای مثال شما فکر کنید یک نفری می خواهید به مبارزه با فساد بپردازید، بنابراین هزینه هنگفتی متوجه خودتان می شود. اما وقتی به اسم سازمان با فساد مبارزه می کنید هزینه ها کاملا به آن سازمان منتقل می شود و این سازمان ها امر مبارزه با فساد را تسهیل و آسان می کنند.
نکته سوم این است که این سازمان ها یکی از مصادیق “تعاونو علی البر و التقوی” است. جمع شدن دور هم و کمک به یکدیگر برای گسرتش خیر و نیکی است. «یک دست صدا ندارد» اما وقتی دور هم جمع می شوید و می خواهید با فساد مبارزه کنید، می بینید خیلی راحت تر می شود. چرا؟ چون در سازمان های مردم نهاد از گروه های مختلف حضور دارند و این باعث می شود یکدیگر را پوشش دهند. این موارد سبب می شود کار مبارزه با فساد راحت تر پیش رود.
دو ضرورت بسیار مهم برای مقابله سازمان های مردم‌نهاد با فساد
پیله فروش در خصوص میزان موفقیت سازمان های مردم نهاد در مبارزه با فساد اقتصادی بیان داشت: به نظرم تجربه دیده بان شفافیت و عدالت نشان داده این سازمان ها می توانند در امر مبارزه با فساد خیلی موفق عمل کنند. اما باید چند ویژگی داشته باشند. اولا امر مبارزه با فساد را سیاسی نکنند. یعنی اینگونه نباشد که یکی از هم جناحی های ما اگر فسادی کرد ما با او کاری نداشته باشیم و اما اگر فردی از جناحی دیگر خطا و فسادی کرد ما با وی کار داریم. ثانیا سازمان های مردم نهاد باید تخصصی کار کنند. اینگونه نباشد که صرفا بنا به ادعایی و بدون هیچ سند و مدرکی شروع به متهم کردن افراد کنند. اگر این دو نکته رعایت شود و الحمدلله موسسه دیده بان شفافیت و عدالت تا حالا رعایت کرده تجربه موفقی در مبازره با فساد می تواند باشد.
پیله فروش در خصوص اهمیت حمایت دولت از سازمان های مردم نهاد گفت: دولت نباید این سازمان ها را رقیب خود بداند بلکه باید این سازمان ها را یاور خود و چشم های بینای خود بداند. نگرش دولت اگر به این صورت باشد خودش طالب می شود تا از این نیرو و پتانسیلی که وجود دارد، استفاده کند. یعنی در واقع خود دولت متقاضی استفاده از خدمات این سازمان ها و موسسه ها می شود.
وی در خصوص چگونگی و ضرورت اعتماد مردم به سازمان های مردم نهاد گفت: مهمترین شرط موفقیت سازمان های مردم نهاد این است که در نزد افکار عمومی به یک تشکیلات منسجم، متخصص و امین و نفوذ ناپذیر شهره شوند و این برند نباید خدشه دار شود. همه چیز مبتنی بر اعتماد عمومی است. فقط کافی است یک بار این سازمان ها و موسسات خطا کنند. همین باعث می شود آبروی چندین ساله شان از بین برود. تا وقتی آبرو و برندشان را حفظ کرده اند محل رجوع مردم خواهند بود و در این زمینه موفق خواهند بود. اگر مردم از این سازمان ها حمایت نکنند این سازمان ها هیچ چیز نخواهند داشت چون این سازمان ها امکانات و حمایت دولت ها را ندارند و تنها سرمایه آنها اعتماد مردم است و وقتی آن از بین برود آنها هم نمی توانند به فعالیت خود ادامه دهند.
