بانک مرکزی در تعیین تکلیف سپرده گذاران موسسه ثامن الحجج تعلل می کند به نظر می رسد قصد ندارد این مشکل حل شود، نماینده سپرده گذاران و نماینده موسسه دیده بان شفافیت و عدالت عنوان کردند و گفتند وامهای کلان حتی بدون یک چک داده شده است.
اینکه اقتصاد ایران بیمار است و در آن شکی نیست و سوء مدیریت و اجرا نکردن قوانین و سلیقهای اجراشدن آن باعث ایجاد فساد شده است. موضوع موسسات اعتباری یک دههای است که اقتصاد ایران و حتی جامعه ایرانی تحت شعاع قرار داد، باعث شده بود هرروز شاهد تجمعات سپردهگذاران این موسسات غیرمجاز که تعداد آنها هم کم نبود بودیم و منتهی اعتراضات در این چند روز شده است و این در حالی بود که مسوولان (بانک مرکزی) در تعیین تکلیف و ساماندهی موسسات و حقوق سپردهگذاران تعلل به خرج داد.
موسسه ثامنالحجج یکی از این موسسات است که در طرح ساماندهی موسسات اعتباری، انجام وظایف موسسه ثامن به بانک پارسیان سپرده شد؛ اما روند پرداخت وجود سپردهگذاران خیلی کُند پی میرود.
یکی از مشکلات موسسات اعتباری که مامنی برای رشد فساد اقتصادی شد، این بود که این موسسات درزمانی که بانک مرکزی در خواب بود، این موسسات در بازار پول قارچ گونه رشد کردند و با وعده سودهای کلان در این اقتصادی که جز بانک و موسسات اعتباری، برای سرمایهگذاری مناسب نیست زیرا تولید سود بالای ۲۰ درصد را نمیدهد و مردم برای که با مشکل معیشت روبرو شده بودند، به با این وعده موسسات و نبود نظارت دستگاه ناظر (بانک مرکزی) وجود خود را سپردهگذاری کردند و این موسسات با پول مردم به سمت بازار ملک و سوءاستفاده از آن اقدام کرده و حتی به افرادی خاص وامهای کلان با سود کم دادند.
لازم به ذکر است که هیئت اجرایی موسسه ثامنالحجج نیز به دلیل برخی مشکلات استعفا کردند؛ اما از حدود یک سال گذشته تاکنون بین بانک مرکزی به نمایندگی از محمود احمدی دبیر کل این بانک جلساتی به نمایندگان سپردهگذاران موسسه (کریم نژاد و آقای رشادی) و نحوی نماینده دیدهبان شفافیت و عدالت برگزار شد که تاکنون نتیجه خاصی نداشته است، با این حال برخی با تبلیغات به دنبال خرید سپردههای سپده گذاران هستند و این تبلیغات علنی است.
بانک مرکزی تعلل می کند!/ میخواهند مشکل حل شود
کریم نژاد نماینده سپردهگذاران موسسه ثامنالحجج در گفتگو با خبرنگار اقتصادی الف؛ در مورد آخرین وضعیت ساماندهی و پرداخت وجوه سپردهگذاران گفت: جلسات را با هماهنگی قبلی با آقای احمدی دبیر کل بانک مرکز برگزار کردیم اما که اثر اجرای جز انتشار گزارشهایی در روزنامهها و رسانهها نداشت و شبیه رفع تکلیف بود.
وی افزود: فضای برگزاری جلسات با بانک مرکز نابرابر بود و هرگونه پیشنهادی که ارائه کردیم، میگفتند که شما از وضعیت اطلاع ندارید و در کل جلسه کاربرد اجرایی نداشت.
این سپردهگذار موسسه ثامنالحجج تصریح کرد: دومین نکته این است که آقای احمدی اذعان متفاوتی کردند و هر بار مواجه شدیم بااینکه ایشان بگویند مبلغ کم آمده و هر بار درخواست کردیم بهصورت مکتوب عنوان کنند تا بررسی کنیم، مثلاً تراز منفی که موجود است و حسابرسی کنیم و بگوییم چقدر بدهی وجود دارد و ارزش داراییها چقدر است، اما گفتند که موظف نیستم چیزی به شما ارائه دهم و اسناد مکتوبی میان ما ردوبدل نشد تا راهکارهایی که آقای احمدی بیان میکردند را بررسی کنیم که آیا اجرای است یا نه.
کریم نژاد با بیان اینکه بانک مرکزی راهکارهای ارائهشده از سوی سپردهگذاران را نمیپذیرفتند و اصرار بر اجرای راهکارهای خود داشتند، اظهار کرد: دبیر کل بانک مرکزی در جلسه برگزارشده بیان میکردند که اطلاعاتشان از موضوع بیشتر است و تمامی پیشنهادها را رد میکرد.
وی از بانک مرکزی و آقای احمدی دبیر کل این بانک خواستیم مشکل را حل کند؛ ادامه داد: راهکار ایشان این بوده که حاضرند تا ۳۰ یا ۵۰ درصد سپردهها را با سپرده موجودمان تهاتر کنند و برای خرید املاک موسسه باید ۵۰ درصد پول بیاوریم که متاسفانه نه برای قشر سپردهگذار جذاب بود، اما توانایی پرداخت ۵۰ درصد باقیمانده را نداشتند.
نماینده سپردهگذاران موسسه ثامنالحجج اضافه کرد: یکی از مواردی که هیئت اجرایی را با مشکل مواجه کرد این موضوع بود که بانک مرکزی راهکارها را تغییر نمیداد و روی راهکارهایی که خودشان عنوان میکردند، تمرکز کرده و راهکار جدیدی از یک سال و نیم پیش را انجام ندادند.
کریم نژاد تصریح کرد: متاسفانه به نظرم بیشتر جلسات فرمایشی بود و رویه منظمی نداشت و حتی پیشنهاد سپردهگذاران این بود که در هر استانی و منطقهای نماینده سپردهگذاران در تصمیمگیریها و روش اجرا دخیل باشد که به هر دلیلی اجرایی نشد؛ زیرا نماینده سپردهگذار به دلیل منافع خودش در موضوع مانع تصمیمات غلط میشد.
وی تاکید کرد: متاسفانه به دلایل فوق و اینکه مشاهده میکردیم که تمام قضایا به این سمت که بیشتر آقایانی که در بحث ثامنالحجج هستند، میرود تا وقتکشی کنند و زمان بخرند و اینکه هر موضوعی را که مطرح میکردیم و ارائه میدادیدم، میگفتند بررسی خواهیم کرد و خبر میدهیم، اما هیچ خبری داده نمیشد و متاسفانه فضای برخوردها و دیدگاهها در جلسه با بانک مرکزی مثبت نبود، این عواملی که عنوان کردم، همپوشانی دارد و باعث شد که تمایلی برای جلسات شفاهی که بخواهیم برگزار کنیم، نداشته و آن را برگزار نکنیم.
این سپردهگذار موسسه ثامنالحجج ادامه داد: یکی از اصرارهای آقای احمدی این بود که اخباری از جلسات منتشر و بیرون درز پیدا میکند، درحالیکه در سومین جلسهای که در دفتر آقای احمدی برگزار کرده و هنوز از بانک مرکزی خارج نشده بودیم، اخبار جلسه در کانال تلگرام موسوم به بانک مرکزی تمام اخبار آن را منتشر کرد که بعد متهم شدیم که اخبار جلسه را ما عنوان کردیم، درصورتیکه هنوز موبایلمان را هم در ورودی بانک مرکزی تحویل نگرفته بودیم.
کریم نژاد تصریح کرد: مقرر کردیم که اگر بانک مرکزی قصد دخالت دادن نظر سپردهگذار را برای حل مشکل ثامنالحجج دارند، بهصورت مکتوب از طریق سازمان دیدهبان شفافیت و عدالت طرحها را خدمتشان ارائه دهیم و آنها هم مکتوب جواب دهند.
وی در مورد اینکه آیا بانک مرکزی نمیخواهد این موضوع به سرانجام برسد؟ گفت: بله برداشت ما هم که در جلسات حضور داشتیم این است، زیرا هیچ همت و جدیتی برای حل مشکلات سپردهگذاران با ارقام بالاتر از ۳۰۰ میلیون تومان ندارند و هر بار وقتکشی کردند تا ببینند وضعیت بازار بخصوص ملک چگونه خواهد شد تا بلکه بتوانند در این فضا سودآوری کنند.
نماینده سپردهگذاران موسسه ثامنالحجج در پاسخ به این سوال که آیا بانک پارسیان به تعهدات خود عمل کرد، گفت: متاسفانه بانک پارسیان در ظرایف اداری و جزییات کار، خیلی برای مردم مشکل تراشی کرده و یکی از مشکلات این است که یک گواهی تسویهحساب به دست مردم داده است که این گواهیها مثلاً ابلاغیههای جدیدی نیاز دارد.
کریم نژاد اضافه کرد: مثلاً سپردهگذاری که سیصد و یکمیلیون تومان و یا بیشتر سپردهگذاری کرده است، حتی میگوید یکمیلیون تومان را نمیخواهم و از سیصد میلیون تومان حتی یکصد میلیون تومان اولش را بدهید، اما بانک به تعهداتش عمل نمیکند و مشکل میتراشد.
به گفته وی، بررسی وضعیت سپردهگذاران به میزانی طولانی شد که فرمولهای محاسباتی بدهکاران وام در اصفهان و تهران متفاوت است، مثلاً اگر سپردهگذاری صد میلیون تومان وام بدهکار است و ۱۵۰ میلیون تومان سپردهگذاری کرده است و باید وام را کم کند و مابهالتفاوت به او پرداخت کنند که مثلاً در اصفهان برای بهره این وام صد میلیون تومانی، ۳۰ الی ۳۷ میلیون تومان کم میکنند، اما در تهران حدود ۲۵ میلیون و هیچ فرد و نهادی همهم جوابگو نیست.
این سپردهگذار موسسه ثامنالحجج در مورد اینکه عنوان شد افرادی وام گرفتند و پرداخت نمیکنند، آیا لیست از آنها مشخص و شناساییشده است، گفت: از آقای احمدی دبیر کل بانک مرکزی درخواست کردیم که لیست را ارائه و یا انتشار دهند اما متاسفانه مطرح کردند که نمیتوانیم؛ اصل موضوع این است که تعدادی از وامگیرندگان مسئولین با افراد وابسته به مسئولین این وامها را گرفتند و لیستها محرمانه است.
کریم نژاد در مورد این سوال که بانک مرکزی اقدامی برای بازپسگیری وامهای دادهشده انجام داده است، پاسخ داد: از دو سال قبل قرار بود در این مورد اقدام کند، ولی تاکنون اقدام عملی انجامنشده و آقایانی که وام گرفته بودند، یا بابت آ چک و سفته داشتند و یا مدارکشان نیست و گمشده است.
وی در خصوص شناسایی اموال موسسه ثامنالحجج و اینکه چه میزان از آن ملک و دارایی است، بیان کرد: متاسفانه این اطلاعاتی است که ما هم از بانک مرکزی درخواست کردیم و آقای احمدی هیچ اطلاعاتی در اختیار ما ندادهاند.
نماینده سپردهگذاران موسسه ثامنالحجج در مورد پیگیری قضایی حقوق سپردهگذاران، اظهار کرد: هیئت اجرایی به فراخور تصمیماتی که آقایان گرفته بودند، حدود پنج ماه فعالیت و پیشنهادهای اجرایی را ارائه کرد، اما به دلایل نامشخصی مجبور به استعفا شدند که آقای احمدی در مورد آن گفت دستور مقام قضایی بود، اما رئیس هیئت اجرایی آن را رد کرد و میگوید دستوری برای استعفا به دستم نرسیده و اگر قرار بوده که استعفا دهند، میتوانستند به دلیل اینکه قدرت اجرایی داشتند، عزلشان کنند و نه استعفا دهند.
کریم نژاد ادامه داد: اکنون هیئت اجرایی جدیدی از سوی بانک مرکزی و بانک پارسیان ایجادشده که هنوز شاکله اجرایی حل مشکل را نتوانستند، ارائه دهند و میگویند طرح خود را انتشار میدهیم یا اینکه چند روز دیگر راهحل میدهیم اما این کار را انجام نمیدهند.
وی در خصوص دلیل استعفای هیئت اجرایی گفت: طبق گفته آقای محمدی این بود که با توجه به فضای جدید و اینکه بههرحال طرحها و راهکارهایی که هیئت اجرایی پیشنهاد میدهد و هیئت تصویب به دلایلی آن را نمیپذیرد و بدون ثمر است، استعفا دادند، البته مواردی و پشت پردههایی هم بود که ایشان مطرح نکردند.
نماینده سپردهگذاران موسسه ثامنالحجج با اشاره به اینکه در مورد خرید سپردههای ثامنالحجج گفت: این موضوع را بارها پیگیری کردیم و همه منکر آن شدند، درحالیکه اکنون خرید سپردههای مردم انجام میشود و کافی است اگر به سایت شیپور، دیوار و… بروید که در آنجا آگهی کردند و سپردههای ثامن را با ۳۰ درصد کمتر از میزان سپرده خریداری میکنند.
وی تصریح کرد: جالب است فردی که سپرده را ۲۵-۳۰ درصد کمتر خریداری میکند، میداند ممکن است پولش را ندهند یا اینکه مشخص نیست چه زمانی پرداخت کنند، چگونه یک فرد میآید با ۳۰ درصد ریزش اصل پول سپردههای مردم را بخرد؟ و بانک مرکزی در این مورد گفتند چنین چیزی صحت ندارد اما جالب است که در همهجا آگهی میکنند.
کریم نژاد افزود: اطلاع داریم که از کانالها و روشهای مختلفی میتوانند به پول یا ملکی که شناسایی نشده و در اموال ثامن قرار نگرفته است، بهراحتی دسترسی پیدا کنند و یا اینکه این سپردهها سر از کجا درمیآورد، هنوز مشخص نیست.
نماینده سپردهگذاران موسسه ثامنالحجج با بیان اینکه رئیس بانک مرکزی همه این موارد غیرقانونی عنوان کرد، بیان داشت: هنوز این غیرقانونیها انجام میشود و مردمی که جانشان به لبشان رسیده به عدهای مانند کفتار روی آورده و سپردههایشان را خریداری میفروشند که علت آن نبود فضای مشخص و روشن و شفاف از آینده است.
وی در پایان با اشاره به ابهام ایجادشده برای سپردهگذاران کلان موسسه ثامنالحجج گفت: آقایان راحت توانستهاند سوءاستفاده کنند، البته به نظرم این فضا تعمدی هم است تا که وضعیت شفاف و روشن نشود؛ گروه هیچکسی نمیآید با سپرده خود را ۳۰ درصد کمتر بفروش برساند.
نماینده دیدهبان شفافیت و عدالت: مشکل سپردهگذاران حل نشد که هیچ، بلکه تشدید شد
نحوی نماینده موسسه دیدهبان شفافیت هم در گفتگو با خبرنگار اقتصادی الف، در مورد آخرین وضعیت سپردهگذاران ثامنالحجج، گفت: وضعیت سپردهگذاران در خوب نیست و سپردهگذاران با رقمهای متفاوت از سپردههای کلان تا خرد بلاتکلیف هستند و دورنمایی برای آنها مشخص نیست و امیدی به حل مسئلهشان ندارند.
وی افزود: مسائل متعددی رخداده که ابهامات و نگرانیهای آنها را بیشتر کرده است مانند شرخرهایی میخواستند و میخواهند سپردهها را با درصد پایینتر خریداری کنند یا اینکه پیشنهادهایی در پشتصحنه به ضرر سپردهگذاران است و به نظر به سود صاحبان اصلی موسسه ثامنالحجج است.
نماینده هیئتمدیره دیدهبان شفافیت و عدالت ادامه داد: هیئت تسویه شکل گرفت و تصمیماتی هم گرفته شد تا زمینها و اموال ثامن فروخته شود و تا از بهصورت تدریجی به سپردهگذاران پرداخت شود.
نحوی با اشاره به اینکه جلساتی با آقای احمدی دبیر کل بانک مرکزی و برخی کارشناسان بانک برگزار شد، گفت: آذر سال گذشته اولین جلسه و در طی این مدت دو، سه جلسه دیگری برگزار شد؛ البته جلسه تصمیمگیری نبود، بلکه صرفاً ارائه گزارشهای از فعالیتهای بانک مرکزی در جهت حل مشکلات بود.
وی با بیان اینکه نهایتاً مشکل سپردهگذاران همچنان روی زمین است و مشکلاتشان حلنشده است، تصریح کرد: حتی نگرانی سپردهگذاران به دلیل تاخیر و گذشت زمان تشدید شده است.
نماینده اضافه کرد: در این مدت افرادی (سپردهگذاران ثامن) به دلیل فشارهای روانی سکته و فوت کردند؛ لذا وضعیت سپردهگذاران وضعیت تلخ و سرانجام نامعلوم و مبهمی دارد.
نحوی در مورد اینکه آیا حل مشکل سپردهگذاران برای ثامن خیلی پیچیده است؟ پاسخ داد: به نظر میآید پیچیده شده باشد، زیرا مشاهده میکنیم در برخی موسسات دیگر، برخوردهای متفاوت انجام میشود، فرض کنید برخی بانکها که پرداخت سپردهها را متوقف کرده بودند، امروز میخواهند اصل سپرده را با محاسبه سود پرداخت کنند، هرچند شاید این موسسات هرکدام راهحلهای متفاوتی داشته باشند، اما مسئله این است که سپردهگذاران با امنیت خاطر و آرامش از اینکه دولتی و بانک مرکزی معتبری این سپردهها را تضمین کرده است، با آنها برخورد شود.
وی با تاکید بر اینکه نمیتوانیم بگوییم این موسسات مانند ثامن غیرقانونی بودهاند، گفت: موسسه ثامنالحجج بیش از ۵۰۰ شعبه در سراسر کشور داشته است و در تلویزیون تبلیغ میکرد و حتی پشتیبان اصلی برنامه پرمخاطب ماهعسل در تابستان ۹۴ بود و نمیتوان گفت مردم بیخود رفتهاند در اینجا سپردهگذاری کردند.
نحوی با بیان اینکه دولت و بانک مرکزی باید تمام مسائل جانبی موضوع موسسه ثامن را بپذیرند و یکراه حلی برای آن ایجاد کنند، گفت: مشکل به این برمیگردد که بانک مرکزی مسئولیت اصلی خود را که نظارت بر بازار پول است، رها کرده و بانک مرکزی بانک مرکزی مقصر است.
نماینده هیئتمدیره دیدهبان شفافیت و عدالت در پاسخ به این سوال که افرادی که از موسسه ثامن وام گرفتهاند، شناساییشدهاند، گفت: برای سپردهها و وامها لیست وجود دارد و افراد مشخص هستند و حساب و کتاب داشته و همه موارد شفاف و مشخص است.
وی تصریح کرد: ممکن است موسسه ثامنالحجج وامهای آنچنانی و کلان را با وثیقههای ضعیف به افرادی داده باشد؛ موضوعی که بارها در این جلسات گفته شد، مثلاً حتی یک چک بهعنوان وثیقه در قبال وام کلان گرفته نشده است و افراد صاحبمنصب یا اقوام او با آنها این وام را گرفتهاند.
نحوی ادامه داد: اگر قرار است که این موارد افشا شود، بهتر است یکی از موارد مفسده غیرقانونی یا غیرموجه بودن آنها است که بدون ضوابط مشخص قانونی و رعایت چارچوبها، تسهیلاتی را در اختیار افرادی قراردادند که اکنون هم بخشی از گرفتاریهای بانکها همین موضوع است.
به گفته وی، مثلاً یکی از مشکلات این بود که بخشی از داراییهای موسسه ثامنالحجج به نام مجموعه و موسسه نیست و به اسم افراد حقیقی است که این موارد جزو مفاسد اقتصاد است که در این موسسات رخداده است، البته بانک مرکزی خوشبختانه با قوه قضاییه و وزارت اطلاعات این افراد را احضار کردند.
نماینده هیئتمدیره دیدهبان شفافیت و عدالت با تاکید بر اینکه بانک مرکزی باید بپذیرد که در مقطعی نتوانست نظارت کافی و مقتدرانه بر تشکیل، تاسیس و ادامه فعالیت این موسسات داشته باشد و باید این مسئولیت را بپذیرد و به مردم نشان دهد که دولت، حاکمیت و بانک مرکزی در مقابل این مسائل ایستاده و پاسخگوست و مسئولیتپذیر است و آن را مدیریت میکند به صورتی که مردم کمترین آسیب و لطمه را بخورند.
نحوی در مورد اقدامات بانک پارسیان برای بازپرداخت وجوه سپردهگذاران، گفت: قرار بود سپردهها به بانک پارسیان بانک منتقل شود و برخی مبالغ را به سپردهگذاران پرداخت کند؛ منابع آنهم توسط بانک مرکزی تامین و در اختیار بانک پارسیان قرارگرفته بود.
وی تاکید کرد: تا جایی که اطلاع دارم سپردهها را تا سقف سه میلیون تومان تعیین تکلیف و تسویه شدند و بخشی که تا سی میلیون تومان بود را هم پرداخت کرد؛ اما بخش زیادی از سپردهگذاران هنوز تکلیفشان مشخص نیست.
نماینده هیئتمدیره دیدهبان شفافیت و عدالت در مورد نقش بانک مرکزی، گفت: با اطلاعاتی که از مسائل موسسه ثامن دارم و طبق جلسات برگزارشده به نظرم نبایستی مقصر این مسئله که در جامعه پیشآمده را صرفاً بانک مرکزی اعلام کنیم، هرچند این بانک پیشانی و نقش اصلی این مسئله است، اما موضوع گسترده است.
نحوی با بیان اینکه شبکهای از فساد دستاندرکار میشوند تا این مسائل ایجاد کنند، بیان کرد: به نظرم کمکاری و سهلانگاری بانک مرکزی نقطه اصلی است، اما بخشهای دیگر هم در کشور وجود دارند که در شکلگیری چنین موسسات مفسده خیزی دخیل بودند، مانند وزارت تعاون سابق.
وی تصریح کرد: اگر سراغ افرادی بروید که این موسسات به چه کسانی سودهای کلان و تسهیلات ویژه دادند و اینکه به افراد قول و عده سودهای بانکی بالا داده شد و آمدند سرمایهگذاری کردند که این سپردهها به املاک و ملک تبدیل شد تا چه اتفاقی بیافتد؟ یعنی باارزش افزوده ناشی از گران شدن قیمت زمین میخواستیم برای کشور چه کنیم؟
نماینده هیئتمدیره دیدهبان شفافیت و عدالت ادامه داد: به نظرم شبکهای از قوانین، اتفاقات و تصمیمات غلط و مفسده خیز باعث پیدایش این موسسات شد؛ اینکه ما یک نفر و یکنهاد را زیر سوال ببریم مشکل را حل نمیکند و دوباره چند روز دیگر در جای دیگر مشکلی دیگر ایجاد خواهد شد.
نحوی در مورد تعلل بانک مرکزی برای حل مشکل سپردهگذاران ثامنالحجج گفت: نمیدانم چرا بانک مرکزی تعلل میکند، زیرا موسسات مالی غیرقانونی تعدادشان زیاد است و همه آنها مشکل و مسئلهدارند.
وی در مورد طرح شکایت دیدهبان شفافیت و عدالت در دستگاه قضا، گفت: دیدهبان پیگیر این موضوع است و میخواهد مسئله حل شود. مسئولیت دولت، حکومت و حاکمیت در حل مسائل مردم از وظایف اصلی آنها است، اما اینکه عدهای معترض ناآرامی در جامعه ایجاد کنند، چیزی نیست که کسی به دنبال آن باشد.
نماینده هیئتمدیره دیدهبان شفافیت و عدالت عنوان کرد: قوه قضاییه مسئله موسسات اعتباری مانند ثامن را بررسی و دنبال میکند اما این موضوع پیچیدگیهایی دارد؛ مسئله این است که قرار است چه کسی هزینه آن را بدهد؟ آیا این هزینه باید از طرف مردم پرداخت شود یا دولت یا حاکمیت؟
نحوی در پایان گفت: به باور برخی، هزینه این شرایط ایجادشده را بر عهده مردم میبینند، اما دیدهبان نظرش این نیست و میگوید این به دلیل ضعف و سوء مدیریت در کشور رخداده و حاکمیت باید تاوان آن را بدهد و به مردم اطمینان دهد که پاسخگوست. این باعث تقویت بنیانهای حاکمیت و دولت و بانک مرکزی میشود و مردم حس میکنند که در مقابل مشکلات ایجادشده پاسخگو و مسئول وجود دارد.
منبع: الف