ابلاغ دیرهنگام آیین‌نامه‌های اجرایی قانون جدید مقابله با قاچاق کالا و ارز موجب تأخیر در اجرایی شدن برخی تکالیف قانونی مندرج در این آیین‌نامه مانند ارائه شناسنامه، کدشناسه و رهگیری کالا شده است. با این روند به‌رغم افزایش نظارت‌ها در مبادی ورودی کالا و اجرای طرح تشدید برخورد با کالاهای قاچاق در سطح بازار،
به گزارش همشهری آنلاین، هنوز هم به‌گفته مصطفی پورمحمدی، وزیر دادگستری ۱۵میلیارد و ۲۰۰میلیون دلار کالای قاچاق به کشور می‌آید. همچنین تشدید مقابله با کالای قاچاق موجب تغییر رویکرد قاچاقچیان در عرضه این کالاها شده و میزان عرضه و فروش کالاهای قاچاق در فضای مجازی را افزایش داده است اما هنوز ابزار کارآمدی برای احراز هویت و اصالت کالاها در فضای مجازی و حتی بازار خرده‌فروشی وجود ندارد.
هشدار سازمان حمایت
مدیرکل بازرسی و امور قاچاق سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان از برخورد با عرضه کالای قاچاق در فضای مجازی خبر داده و اعلام کرد، این سازمان بنابر وظایف قانونی به‌ویژه ماده۳۶ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و برای عرضه قانونی و ضابطه‌مند کالا، با هرگونه پخش و فروش کالای قاچاق در فضای مجازی با جدیت برخورد خواهد کرد.
بهنود قاسمی با بیان اینکه نماد اعتماد الکترونیک از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت (مرکز تجارت الکترونیکی) به فروشگاه‌های اینترنتی واجد شرایط اعطا شده است، افزود: اعطای این نماد در راستای نظارت بر فعالیت فروشگاه‌های اینترنتی در فضای سایبری و تأمین امنیت خاطر خریداران از فروشگاه‌های اینترنتی است.
با وجود این به‌گفته وی اکنون سهم فروشگاه‌های اینترنتی در بازار خرده‌فروشی کالا افزایش یافته و بر این اساس سازمان حمایت خواستار برخورد جدی دستگاه‌های متولی ازجمله پلیس فتا، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دیگر دستگاه‌های مسئول با فروشگاه‌های فاقد نماد اعتماد الکترونیکی است.
قاسمی با اعلام اینکه سازمان حمایت به کسانی که قصد سوءاستفاده از فضای مجازی برای فروش کالاهای قاچاق خود را دارند هشدار می‌دهد که در غیر این صورت با برخورد قانونی این سازمان مواجه خواهند شد، افزود: به شهروندان نیز توصیه می‌کنیم از خرید کالا در فروشگاه‌های غیرمجاز اینترنتی که بدون نماد الکترونیکی و نشان سازمان توسعه تجارت الکترونیکی هستند، خودداری کنند. باید کاربران فضای مجازی به سایت‌هایی که کالاهای خود را با چندین برابر قیمت بازار ارائه می‌کنند، مشکوک شده، خرید نکرده و گزارش‌های خود را به سامانه سازمان حمایت با شماره تلفن۱۲۴ اطلاع دهند.
اسماعیل مهدی‌پور، مدیرکل نظارت بر محصولات بهداشتی و دارویی سازمان حمایت نیز با اشاره به تبلیغات اغوا‌کننده محصولات سلامت‌محور در برخی رسانه‌ها و فضای مجازی اعلام کرد، سازمان حمایت با توجه به ماده۷ قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان و دیگر قوانین و مقررات مرتبط، با هرگونه تخلف و تبلیغ خلاف واقع که موجب فریب اذهان عمومی شود، برخورد می‌کند.
کوچ کالاهای قاچاق به فضای مجازی
تشدید برخورد با برخی کالاها در سطح بازار موجب کوچ بخشی از کالاهای قاچاق به فروش‌‌های اینترنتی و فضای مجازی شده است. گرچه فروشگاه‌های اینترنتی برای فعالیت قانونی در فضای مجازی ملزم به دریافت نماد اعتماد الکترونیک هستند اما هیچ سازوکار مشخصی برای احراز اصالت کالاهای عرضه شده توسط این فروشگاه‌ها و برخورد با کالاهای قاچاق در فضای مجازی وجود ندارد. مشکلی که آیین‌نامه اجرایی ماده۱۳ قانون مبارزه با قاچاق کالا و تدوین شناسنامه و کدهای شناسه و رهگیری کالا سعی در رفع آن دارد اما هنوز این آیین‌نامه وارد مرحله اجرایی نشده است.
تنگناهای ارائه اسناد مثبته برای احراز اصالت و هویت کالاها موضوعی است که حتی در اجرای طرح تشدید برخورد با قاچاق در سطح خرده‌فروشی نیز مشکلاتی را برای بازرسان، مشتریان و فروشندگان ایجاد کرده است. گرچه قریب به اتفاق واحدهای صنفی عرضه‌کننده اقلام مختلف کالایی دارای جواز کسب بوده و زیرنظر اتحادیه‌های صنفی ذی‌ربط فعالیت می‌کنند اما این امر به‌معنای نبود امکان عرضه کالاهای قاچاق در این واحدها نیست و این موضوع در مورد عرضه کالاهای قاچاق در فروشگاه‌های اینترنتی دارای نماد اعتماد الکترونیک نیز مصداق داشته و صرف داشتن این نماد نمی‌تواند از فروش کالاهای قاچاق در فضای مجازی جلوگیری کند.
