مساله تخلف علمی را باید با دقت تحلیل کنیم. دیدگاهی وجود دارد مبنی بر اینکه پیشرفت علمی ایران خوب بوده است و بیگانه می‌خواهد این دستاوردها را کمرنگ کند.
این سخن هرچند تااندازه‌ای درست است اما تحلیل بر این مبنا و صرفا با نگاه وجود جریان توطئه‌آمیز ما را به مسیر غلطی می‌اندازد. نمی‌توان منکر این شد که توسعه علمی کشور بسیار قابل توجه بوده است، این توسعه را می‌توان با آمار و ارقام نشان داد، اعدادی که نشان‌دهنده رشد کشور در حوزه علمی، انتشار مقالات و توسعه تحصیلات تکمیلی و البته ابتکارات و اختراعات هستند، در این موضوع تردیدی وجود ندارد و آمارهای جهانی هم بر این موضوع صحه می‌گذارند.
رشد علمی کشورمان اگر بی‌نظیر نبوده باشد قطعا کم‌نظیر است و الحق والانصاف می‌توان گفت که دانشگاهیان چه در دوره جنگ و چه پس از آن بار توسعه کمی و کیفی علوم حوزه‌های مختلف را بر دوش داشته‌اند. در این میان بیگانه‌ای که سر ستیز دارد حتما تلاش می‌کند این خوبی‌ها را کمرنگ کند اما اینکه برخورد کمیت‌گرایانه به خصوص در دوره هشت ساله دولت قبل یکسری آسیب‌ها به جامعه ما زد، اینکه این کمیت‌گرایی بدون توجه به زیرساخت‌ها و لوازم رشد علمی انجام شد دیگر ربطی به بیگانه ندارد.
اگر مدام به فکر نقش بیگانه باشیم از ضعف‌های جدی توسعه کمی غافل می‌شویم، غافل می‌شویم از این واقعیت‌ها که نتوانسته‌ایم به اندازه کافی استاد مناسب تربیت کنیم، دانشگاه‌ها را تجهیز کنیم و در خصوص ضریب نفوذ مقالات با مشکل مواجه هستیم. این حقیقت را نمی‌توان کتمان کرد که در دانشگاهی مانند دانشگاه تهران مقاله‌فروشی می‌شود، پایان‌نامه فروشی می‌شود و هیچ کدام از این موارد ربطی به بیگانه ندارد.
در حال حاضر با وجود توسعه علمی کشور، اعتبار و سهم پژوهش کشور به توسعه ناخالص ملی بسیار ناچیز است یعنی چیزی در حدود ۵/٠ درصد، در حالی که این رقم در کشورهای پیشرفته به ٢ تا ۵/٢ درصد می‌رسد. اینچنین عواملی در کیفیت کار علمی تاثیر می‌گذارند. ورود بی‌ضابطه برخی اعضای هیات علمی در دانشگاه‌های خلق‌الساعه و این موضوع که ملاک‌های غیرعلمی را در این انتخاب‌ها در نظر گرفتند، در دامن زدن به پدیده سرقت علمی موثر بود، هرچند اکثریت جامعه علمی تلاش دارند تا با رعایت اخلاق علمی به کار خود بپردازند اما وجود نمونه‌های تخلف علمی نشان از ضعف دارد. این را هم باید گفت که با این پدیده باید برخورد علمی شود نه برخورد امنیتی. باید در فرآیندها تجدیدنظر کنیم. باید نظارت مجموعه‌های علمی غیرحکومتی (مانند انجمن‌های علمی) گسترش پیدا کند و به کمک صاحبنظران علمی و مکانیسم‌های بین‌المللی، سلامت علمی را تضمین کنیم.
موضوع تخلف علمی هم مانند آسیب‌های اجتماعی است، زمانی تلاش کردیم که این آسیب‌ها را پنهان کنیم و بعد فهمیدیم که با چه عرصه پهناوری مواجهیم و مجبور شدیم مدام هشدار بدهیم برای جلوگیری از رشد آنها. شکی نیست که آنان که سر ستیز دارند تلاش می‌کنند دستاوردهای ما را کمرنگ کنند اما وزارت علوم و وزارت بهداشت هم باید همه هم و غم خود را معطوف این کنند که موارد محدود تخلف علمی هم از فیلترهای دانشگاهی عبور نکنند.
منبع: روزنامه اعتماد
