طی روزهای گذشته خبری در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد و بازتاب وسیعی یافت که حکایت از آتش زدن چادرهای کپرنشینان در غرب تهران داشت. به این صورت که یک سازمان خیریه گزارش داد: “ماموران و سربازان” برای دور کردن کپرنشینان از اطراف شهرک قدس در غرب تهران، تعدادی از چادرهای آنان را آتش زده‌اند.
به گزارش تابناک، «جمعیت امام علی» که در زمینه آموزش کودکان محروم از تحصیل کپرنشین منطقه فعال است، می‌گوید برای خراب نکردن چادرها با نهادهای دولتی وارد مذاکره شده اما فایده‌ای نداشته است. این سازمان خیریه گفته: “کودکان این منطقه از حداقل حقوق خود از جمله داشتن شناسنامه و حق تحصیل محروم‌اند و از طریق زباله‌گردی و کار در خیابان ارتزاق می‌کنند.”
گردش این خبر در شبکه های اجتماعی به حدی بود که شبکه‌های خبری فارسی زبان ماهواره‌ای نیز به این خبر پرداختند و بی بی سی فارسی با انتشار آن در کانال تلگرامی خود به وسعت اطلاع رسانی آن افزود اما متاسفانه نه مسئولان جمعیت امام علی و نه مسئولان و فرمانداری شهرستان قدس واکنشی به آن نشان ندادند.
تابناک به دلیل وجود دو موضوع سوال برانگیز در این باره تصمیم گرفت تا پیگیری‌هایی را در رابطه با این اخبار انجام دهد. نخست آتش زدن چادرها توسط ماموران؛ در حالی که مشخص نبود این ماموران و سربازان چه کسانی بودند و دوم رایزنی‌های ادعایی جمعیت امام علی(ع)، در حالی که مشخص نبود این رایزنی‌ها با کدام نهاد دولتی و به چه صورت بوده که به نتیجه نرسیده و در نتیجه آن، به جای کمک به عده ای بی‌پناه، چادرهایشان نیز به آتش کشیده شده است.
پیگیری‌ها نشان داد ظاهرا این کپرنشینان حداقل ٢٠ سال است در این بیابان‌ها زندگی می‌کنند. بالای معادن شن و درست وسط بیابان خدا. روبه‌روی قبرستان بعد از جاده خاکی شهری ساخته‌اند، اما نه با سنگ و آجر و همراه با شاخصه های شهری مانند کوچه و خیابان که با چادر، حلب و شاید ایرانیت.
با بچه‌های بی‌هویت که نه شناسنامه‌ای دارند و نه مدرکی از وجودشان در این دنیا می‌توان یافت. آنهایی که پیشه‌شان فقیری است؛ این نامی‌ست که خودشان روی تکدی‌گری گذاشته‌اند. البته برخی‌هایشان هم هنرمندند؛ همان نوازنده‌های سرچهارراه‌ها. با این یادآوری که بسیاری از مردان ساکن این کپرها معتادانی هستند که زنان و فرزندانشان نان آورشان شده‌اند . خرجشان را می‌دهند.
دیروز خبر آتش سوزی دوباره کپرهای ایشان بود. به سراغ جمعیت امام علی رفتیم تا از شرایط این منطقه بیشتر بشنویم. طراوت مظفریان، یکی از خیرین جمعیت امام علی که این بیابان را ته دنیا می‌داند، درباره کپرنشینان هفت جوی گفت: «روستای هفت‌جوی مابین قلعه‌حسن‌خان و شهریار واقع شده؛ درست چسبیده به کارخانه لبنیات دامداران و نرسیده به کلانتری. باید از بین قبرستان هفت‌جوی رد شوی تا به کپرهایشان برسی. اکثر این افراد بلوچ هستند که مدتها پیش به شمال ایران مهاجرت کرده‌اند و حالا به تهران آمده‌اند. عمده‌شان یا متکدی و یا نوازندگان دوره‌گرد هستند. هیچ‌کدامشان شناسنامه ندارند، نه خودشان نه بچه‌های کوچکشان.»
وی افزود: «مدتها با ارگان‌های مختلف شهرستان مذاکره و حتی نامه نگاری کردیم تا امکانات رفاهی در اختیار این کپرنشین‌ها بگذاریم، اما هیچ کمکی به ما نشد. در طول چند هفته گذشته قبل از این آتش‌سوزی هم افرادی با لباس شخصی به این منطقه می‌آمدند و این کپرنشین‌ها را تهدید می‌کردند که اگر از این منطقه نروند، چادرهایشان به آتش کشیده می‌شود. اهالی این چادرها می‌گفتند که همراه این تهدید کنندگان سرباز هم بوده، اما از چه ارگانی، نمی‌دانند!»
البته پیگیری‌های ما برای دسترسی به نام افراد و ارگان‌هایی که با آنها در رابطه با این کپرنشینان صحبت شده و هیچ تاثیری نداشته، بی‌نتیجه ماند و مسئولین جمعیت امام علی همکاری های لازم را انجام ندادند.
محسن ضرغام، که تا ۳ هفته پیش فرماندار شهر قدس بود، در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما درباره اقدامات و نامه نگاری‌های این جمعیت به فرمانداری اظهار بی‌اطلاعی کرد و گفت: «تا زمان مسئولیت من، از جمعیت امام علی(ع) هیچ‌گونه درخواست و یا نامه‌ای برای رسیدگی به وضعیت این کپرنشین‌ها گزارش نشده است.»
از سوی دیگر سید علی اینانلو، معاون سیاسی و انتظامی فرمانداری شهر قدس، نیز با تأیید صحبت‌های فرماندار سابق مبنی بر عدم اطلاع رسانی جمعیت امام علی(ع) به فرمانداری، گفت: «مشکل اصلی درباره کپرنشینان هفت جوی این است که آنها از اتباع پاکستانی هستند که به شکل غیرمجاز از مرز سیستان و بلوچستان وارد کشور شده و در مناطق مختلف پراکنده شده و به شغل تکدی‌گری پرداختند و از ایرانیان بلوچ نیستند، اما تعداد کمی از این خانواده ها ایرانی هستند که اکثرا معتادند و متکدی.»
اینانلو در پاسخ به سوالی درباره علت عدم جمع‌آوری این اتباع خارجی غیرمجا، گفت: «بارها این اقدام انجام شده و اتباع به اردوگاه عسگرآباد ورامین فرستاده شدند، اما بعد از چندروز دوباره شاهد بازگشت آنها به منطقه بودیم. حالا مشکل کجاست، نمی‌دانیم! البته پراکنده بودن این افراد در شهر هم باعث شده جمع آوری یک جای آنها کاری مشکل باشد.»
وی افزود: «فرمانداری نسبت به افرادی که باعث آتش‌سوزی این کپرنشین‌ها شدند، اطلاعات دقیقی ندارد. احتمالا مردمی بودند که از وجود آنها و مشکلات بهداشتی و امنیتی‌‌ای که این کپرنشین‌ها برایشان ایجاد می‌کنند، ناراحت هستند. اما ما هنوز هم پیگیر این مسئله و دلایل آتش سوزی هستیم.»
میترا قدیمی، معاون اداره کل اتباع و مهاجرین خارجی استانداری تهران، درباره پروسه جمع‌آوری این اتباع غیرمجاز پاکستانی و بازگشت دوباره آنها به خبرنگار ما گفت: «به علت مرزهای باز ما با افغانستان و پاکستان و وجود فقر، جنگ و ده‌ها دلیل دیگر، این اتباع بعد از بازگشت به کشورهایشان باز هم از طریق قاچاق‌برهای انسان در مرزها اقدام به ورود غیرمجاز به کشور کرده و سالهاست که این پروسه ادامه دارد. البته این موضوع تنها به کشور ما ختم نمی شود و تقریبا این روزها تمام دنیا با این پدیده رو به رو هستند.»
اما گستردگی بازنشر این خبر که ظاهرا منشاء آن مسئولین جمعیت امام علی(ع) بوده‌اند، ایجاب می‌کرد که مسئولین شهرستان و استان برای پیگیری این خبر پیش‌قدم شوند که این گونه نشد. علاوه بر آن، وقتی از مسئولان جمعیتی امام علی(ع) درخواست کردیم درباره پیگیری هایشان شفاف سازی کنند، خودداری کردند. بماند که عدم اطلاع دقیق فرماندار فعلی و موکول کردن اظهار نظر در این خصوص به بررسی‌های بیشتر، می‌تواند حکایت از عدم تسلط وی به وقایع مربوط به شهرستان تحت اداره‌اش داشته باشد.
از سوی دیگر امکان شکل‌گیری چنین گروه‌های کپرنشینی در حاشیه شهرها، نشان از ضعف نظارت دولتی دارد و تامل برانگیز است چراکه جلوگیری از شکل‌گیری چنین گروه‌هایی می‌تواند از مشکلات بعدی نظیر اعتراض شهروندان یک محله و شهر و همچنین برخوردهای تنش‌برانگیز بعدی جلوگیری نماید.
