رانت سازمان یافته ی ” مس ” در کشور

نماینده ی مردم ورزقان، در حضور جمعی از خبرنگاران با اشاره به روند پیگیری های خود در خصوص بازگشت مس سونگون به ریل پیشرفت اظهار داشت: در سال نود و دو این تصمیم گرفته می‌شود که طرح‌های توسعه صنایع مس در آذربایجان را تعطیل کنند؛ بهانه ی تعطیلی این طرح را کاهش قیمت مس، رونق فروش کنسانتره و ملاحظات زیست محیطی را مطرح کردند.

بهانه های شرکت مس در تعطیلی مس سونگون
علیزاده افزود: برای اینکه بتوانند مسئولین و افکار عمومی را مهار کنند، ادعا کردند که ما این پروژه‌ها را تعطیل و به جای آن روش را عوض می‌کنیم. قصد جمع‌آوری نداریم فقط می‌خواهیم تغییر روش بدهیم. این هم متاسفانه دومین نقشه بود که افکار عمومی و هم مسئولین را به نوعی مدیریت کنند. هیچ تغییر روشی هم ندادند و بعد از گذشت سه سال عملا ثابت شده که آنچه که در مورد تغییر روش گفته‌اند به طور مقطعی جهت مدیریت افکار بوده است و به این ترتیب پروژه‌ها تعطیل شدند.

مسئله ی اکتشاف را که هیچگاه نباید تعطیل شود، تعطیل کردند
وی یادآور شد: کسانی که کارشناس معدن هستند، می‌دانند که در معدن مس سونگون حتی یک روز هم نباید اکتشاف تعطیل شود. اکتشاف جزو لاینفک این مجموعه‌هاست و به طور مرتب باید این اکتشافات را ادامه دهند و چشم‌انداز معدن را با نتیجه همین اکتشافات تنظیم کنند. آن زمان یال شرقی معدن و منطقه‌ای به نام هفت چشمه که اگر یادتان باشد گزارشی هم به بیرون دادند که آنقدر ذخایر دارد که شاید معادن موجود کنونی اصلا پیش آن به حساب نمی‌آید، همین‌ها و بقیه و همان دوازده پروانه را و حتی محدوده فعلی سونگون را به حالت تعطیل درآوردند.

قرار بود تعدادی از بازنشستگان مس، مستنداتی ارائه کنند اما احساس خطر کردند
نماینده مردم ورزقان و خاروانا گفت: در مجموعه ی مس، یک سیستم بسته ای ایجاد کرده اند؛ تعدادی از بازنشستگان مس به من قول همکاری و همراهی داده بودند و قرار بود به من اطلاعاتی بدهند و یک سری مستنداتی را به همراه داشتند، کم کم از طرف مجموعه ی مس خطاب به آن اشخاص، آلارم‌هایی رفت و اینها به من گفتند: “که خواهش می‌کنیم ما را در این مسئله مطرح نکن، نمی‌خواهیم ورود کنیم و احساس خطر کردند.” حالا چطور به اینها پیام رسیده بود نمی‌دانم.

نعل وارون مدیرعامل مس در جلسه کمیسیون صنایع
علیزاده با اشاره به فرافکنی مسئولین مس مطرح کرد: کار معدن طوری است که باید به آن نگرش طولانی مدت داشت. یک زمان می‌گفتند که قیمت مس دارد پایین می‌آید. یکی از نماینده‌ها از وزیر صنعت سوال کرده بود که مدیریت فعلی مس ایران ضعیف است و غیر قابل قبول است و مدیر عامل مس ایران آمده بود تا توضیح دهد. وزیر یک گزارشی که مدیر عامل مس ایران خودش تنطیم کرده و به او داده بود را در دفاع از مدیریت مس ایران خواند که نوشته بود: ” آقایان، در سال مثلا نود قیمت مس نه هزار و هشتصد دلار در هر شمش بود و وضعیت بالانس شرکت مس از نظر (درآمد-هزینه)، سوددهی این رقم متناسب بود. بعد سیر نزولی قیمت شروع شده و امروز رسیده چهار هزار و هشتصد دلار رسیده است. حالا که مس چهار هزار و هشتصد دلار است سود و چرخش مالی ما نه تنها کم نشده بلکه نسبت به چهار ـ پنج سال قبل بیشتر هم شده است! پس بنابراین علی رغم رکود بازار و افت قیمت، دفاتر عملکرد خوبی نشان می دهند. پس چرا شما می‌گویید که مدیریت مدیر عامل و مسئولین مس ایران مورد ضعیف است؟!”

به حساب ریال می گویند مس ارزان شده؛ اما به حساب دلار گران تر هم شده
وی افزود: آنجا من احساس کردم که مدیر عامل موفق شد و در مقابل افکار عمومی و اعضای کمیسیون تا حدودی متقاعد شدند و گفتند درست است وقتی که قیمت تا نصف پایین آمده ولی خروجی و دفاتر نشان می‌دهد که بهتر از آن زمان است، یعنی اینکه عملکرد مدیرعامل خوب است! من آنجا خواهش کردم که وقت بدهند تا به جای او من پاسخ بدهم. گفتم: ” آقای نعمت‌زاده متاسفانه به تمام جلسات که می‌رویم این آقایان، همه این مورد را ازبر کرده‌اند که مس ارزان شده است، در صورتی که در عمل مس گران‌تر شده است! یک زمانی ما مس را به قیمت نه هزار و هشتصد دلار می‌فروختیم دلار هزار و صد تومن بود و ما در دفاتر و در ورودی‌هایمان با ریال عمل می‌کنیم. مسی را که امروز می‌‎فروشیم برگشت پول بلافاصله با ریال می‌رسد به ما نه با دلار. از طریق صرافی یا از طرق دیگر تبدیل به ریال شده و در ایران به حساب مس ریخته می‌شود. مثلا می‌شد ده میلیون تومان! امروز که با چهار هزار و هشتصد دلار می‌فروشیم دلار نسبت به آن زمان جهش کرده و رسید به سه هزار و پانصد تومان. چهار صد و هشتصد دلار شد هفده هزار تومان. پس شصت ـ هفتاد درصد قیمت مس بالاتر رفته نه پایین‌تر!”

ضعیف ترین مدیرعامل هم، همان شصت ـ هفتاد درصد افزایش قیمت را نشان می داد!
نماینده مردم ورزقان گفت: اینها با این روش می‌خواهند افکار را مدیریت کنند. گفتم اگر به جای این مدیرعامل ضعیف‌ترین مدیر هم می‌گذاشتید همان شصت ـ هفتاد درصد افزایش قیمت را نشان می دادند! حالا شاید بیست ـ سی درصد افزایش نشان می‌دهد. پس بنابراین بهانه نکنید. مس شاید از معدود چیزهایی است که گران‌تر شده است نه ارزان‌تر. چون اینها با ریال عمل می‌کنند از این طرف هم هزینه ‌ها ریالی است. اگر اینها از آن طرف دلار را می‌فروشند، نود و پنج درصد هزینه‌ها ریالی است و هزینه‌های ریالی هم امروز نسبت به چهار ـ پنج سال قبل نه تنها زیاد نشده است گاها کم هم شده است؛ لذا این عزیزان فقط دنبال فرافکنی هستند و رویکردشان به استان ما هم مثبت نیست. زمانی تحت فشار دوره هشتم که ما پیگیری کردیم مجبور شدند و آمدند شروع کردند. بعدا در اولین فرصت آمدند و طرح‌ها را دوباره متوقف کردند.

شرکت مس خاک را پول می‌کند
علیزاده تاکید کرد: امروز شرکت مس در این وضعیت حدود هزار و سیصد میلیارد تومان سالانه از کارکرد دو فاز کنسانتره، فروش دارند. رقم کمی نیست. کل فروش تراکتورسازی در یک سال هزار و دویست میلیارد تومان است. در صورتی که شاید بالای هفتاد هشتاد درصد هزینه‌اش است. قطعه تولید می‌کند، قطعه وارد می‌کند و خیلی کارهای دیگر.

صنایع پایین دستی مس، کل استان و منطقه را متحول می کند
وی افزود: ولی شرکت مس خاک را پول می‌کند، وقتی هزار و چهار صد میلیارد فروش می‌کنند شاید کمتر از چهل درصد هزینه دارد و بالای پنجاه درصد و نزدیک شصت درصد سود دارند. حالا فقط دو فاز کار می‌کند آن هم در حد کنسانتره ی بیست و پنج درصد. اگر فاز سه و چهار هم راه بیفتد کنسانتره را نفروشیم و به شمش تبدیل کنیم، شمش را نفروشیم پنجاه تا کارخانه پایین دستی راه بیاندازیم که بتوانیم انواع محصولات از همان مسی که مثلا ما می‌فروشیم به چهار هزار و هشتصد دلار، وقتی در صنایع الکتریکی فرآوری می‌شود قیمت هر تن، چهار صد و هشتاد هزار دلار می‌شود. ما داریم این فرصت‌ها را از دست می‌دهیم. در صورتی که می‌توانیم همان تکنولوژی را که در هر نقطه دنیا وجود دارد به اینجا بیاوریم.

حتی در شرایط سخت تحریم هم برای ذوب دستگاه‌های مس تحریم وجود نداشت
نماینده ی مردم ورزقان اظهار داشت: الحمدالله حتی در شرایط سخت تحریم هم برای ذوب دستگاه‌های مس تحریم وجود نداشت. ولی حتی اگر بخواهند این را هم بهانه کنند نمی‌توانند، حالا تحریم لغو شده است و ما به راحتی می‌توانیم به روزترین و پیشرفته‌ترین تکنولوژی‌ها را برای صنایع پایین دستی بیاوریم. می‌توان شمش را برد و در سراسر استانمان مثل تبریز مرند سراب بستان‌آباد در بخش تخصصی تولید کنند و برای هزاران جوان اشتغال ایجاد و برای آن شهرستان درآمد و توسعه بیاوردند.. این یک صنعت مادر است بعد از شرکت نفت یکی از شرکت‌های قوی در ایران شرکت ملی مس است. این هم نعمتی است که خداوند در استان ما قرار داده است. در شمال غرب کشور ما به حدی واحدهای صنعتی داریم که حتی همین دویست هزار تن را خود شمالغرب می‌تواند فرآوری کند و تبدیل به محصول کرده بفروشد به شمال غرب اثر کاملا مثبت بگذارد. یکی از مهمترین بازارهای مصرفی ما ترکیه هست که نزدیکمان هست.

چرا کنسانتره صرفا باید در چین فرآوری شده و سودآوری داشته باشد؟
علیزاده گفت: برای همه یک نکته سوال است که آقا چطور می‌شود که چند هزار کیلومتر این کنسانتره حمل می‌‌‌شود که برود در چین فرآوری شود و آنجا سود بدهد، در حالی که همان دستگاه‌هایی که در چین هست را خودمان می‌توانیم اینجا مستقر کنیم. چرا باید صرف نکند؟ وقتی می‌توان به جای اینکه چند هزار کیلومتر کنسانتره‌ای را که هفتاد و پنج درصدش خاک است حمل کرد در پانصد متری محل تولید همان را تبدیل کنیم؟..

همه ی دستگاهها و مسئولین خواستار پیشرفت مس سونگون هستند اما به دیوار بسته رسیده ایم
نماینده ی مردم ورزقان با بیان اینکه همه ی دستگاهها و مسئولین خواستار پیشرفت مس سونگون هستند گفت: استانداری خوب همراهی می‌کند؛ مجمع نمایندگان استان با ما صد در صد و تمام و کمال همراه هستند،نمایندگان کمیسیون صنایع یکدست به شکل اجماع به این نتیجه رسیده‌‎اند که باید این اتفاق بیفتد، هیچ منطق علمی و غیر منطقی و عوامل سیاسی و غیر سیاسی وجود ندارد که خلاف این خواسته را ثابت کند و همه به اتفاق به این نتیجه رسیده‌اند که این اتفاق باید بیفتد. اما از طرفی به یک دیوار بسته رسیده‌ایم!

رد پای معاون اول رئیس جمهور در تعطیلی مس سونگون
وی با اشاره به نقش معاون اول رئیس جمهور در عدم راه اندازی مس سونگون گفت: معاون اول هستند لذا نقش اول هستند!.. این مدیرعامل مس هم، سهمیه آقایان دیگری است، ما گاها خیلی نمی‌توانیم به وزیر فشار بیاوریم. هر چند در قانون اساسی نماینده می‌‌تواند وزیر را هم استیضاح کند. گاها احساس می‌کنیم بدشان هم نمی‌آید که ما این کار را بکنیم. سیستم هم بدش نمی‌آید این کار انجام شده و آنها را از دست یک نفر خلاص کند. این هم کارمان را دشوارتر کرده است. مجبوریم بگوییم که فعلا یک نفر دارد کم و بیش حمایت می‌کند.

شرکت مس آذربایجان صوری است
علیزاده با بیان اینکه شرکت مس آذربایجان صوری است گفت: شرکت مس آذربایجان را به صورت یک کاغذ برده و به ثبت داده‌اند و یک صفحه آگهی گرفته‌اند. سرمایه ثبت شده‌اش هم نمی‌دانم ده میلیون تومان است یا صد میلیون تومان. یک شرکت صوری و قلابی است. حتی شرکت مس آذربایجان که ما الان فکر می‌کنیم هست و هیئت مدیره دارد، نه اختیارات مالی دارد و نه اختیارات تصمیم‌گیری دارد.

رانت سازمان یافته ی ” مس ” در کشور
وی افزود: حتی شرکت مس آذربایجان اضهارنامه‌ای که سالانه به دارایی می‌دهد چرخش مالی را در حدود ده ـ بیست میلیون تومان می‌زنند. برای مس آذربایجان از نظر حقوقی و بورس جایگاهی تعریف نشده است. بورس شرکت مس آذربایجان را قبول ندارد. اموال و دارایی شرکت مس آذربایجان برآورد نشده است. مشخص نیست که یک میلیون اموال دارد یا صد میلیون. این هم یک سیاست بود که سیستم فعلی آن زمان اتخاذ کرده بود که بتواند به این ترتیب باز هم بتواند آن فضا را مدیریت کند. علی‌رغم اینکه شرکت مس آذربایجان چند نفر هیئت مدیره دارد در این سه سال یک صورت جلسه هیئت مدیره بیرون نداده است. یعنی هیچ جلسه‌ای نداشته است که تصمیمی کتبی به شکل صورت جلسه داشته باشد. همه اینها دکور هستند.

بُعد فروش و مسائل مالی کلا در تهران و کرمان است
علیزاده خاطرنشان کرد: بُعد فروش و مسائل مالی کلا در تهران و کرمان است. اصلا در منطقه ما چنین تصمیم‌گیری و ورود به فروش و اخذ پول وجود ندارد. پول‌ها می‌رود به تهران و کرمان. آقایانی که اینجا می‌نشینند به صورت هفتگی برای هزینه‌های خود تنخواه می‌گیرند و همیشه هم از هزینه‌های خود عقب‌تر هستند. تا حدی هستند که بتوانند پولی بدهند که این مواد استخراج شود و بار زده و برود. در پایان سال هم باز از نظر مالی از این حد هم عقب‌تر هستند. حسابی که از فروش به دست می‌آید هم در استان ما باز نمی‌شود که مثلا اینجا در بانک به حساب ریخته شود و دسته چک در تهران کار کند که حداقل بانک‌هایمان هم از آن بچرخد. می‌شود گفت که در حق استان ما جفا شده است.

امروز در صنایع فرآوری مس، بحث آلایندگی منتفی است
نماینده ی مردم ورزقان با اشاره به موانع زیست محیطی طرح های توسعه ای مس گفت: برای اینکه بعدها این بهانه را نیاورند، می‌خواهیم خودشان از نزدیک ببینند و نگویند که ذوب مس، مشکل زیست محیطی دارد. مثلا در چین کارخانه ذوب مس وجود دارد و در یک طرف دیوارش مرغداری صد و بیست میلیون قطعه‌ای قرار داشته و در طرف دیگرش کارگاه تولید و بسته بندی محصولات کشاورزی قرار دارد. امروز دیگر در صنایع فرآوری مس، بحث آلایندگی منتفی است.

خوابِ انتقالِ دائمیِ کنسانتره به کرمان تعبیر نخواهد شد
علیزاده ضمن اشاره به کارخانه های تاسیس و راکد مانده در کرمان نیز افزود: اینها در امر کارخانه‌هایی که آنجا زده‌اند واقعا مانده‌اند. چون اگر این کارخانه‌ها شروع به کار بکند آذوقه خواهد خواست. اینها به هر نحوی می‌خواهند روی حرف خود بایستند. من هم وقتی آقای مراد علی زاده آمده بود گفتم: ” تو در خواب هم نمی بینی که این کار، با این روند جلو برود! مردم مانع خواهند شد. اگر فکر می‌کنی که اینها بارگیری شود بیاید در تبریز وارد واگن‌ها شود سوختگیری شود و ببرند در کرمان تحویل داده شود تا در آنجا کارخانه‌هایتان را توسعه دهید، پایین دستی‌هایتان را توسعه دهید کاملا در اشتباه هستی. من بعید می‌بینم این خواب شما تحقق پیدا کند! حداقلش این است که آن معدن تعطیل می‌شود، یک نسلی در آینده می‌آید که عرضه داشته باشد، شاید ما عرضه نداریم نمی‌توانیم. نسلی که عرضه دارد می‌آید و از منابع خود در جهت توسعه منطقه و استانش درست استفاده می‌کند.”