روزنامه اعتماد در نقد سخنان احمد توکلی نوشت:
«آقای احمد توکلی، نماینده سابق مجلس اکنون موسسهای را برای مبارزه با فساد تاسیس کردهاند. وی اخیرا در گفتوگوی تلویزیونی به نکاتی در این مورد اشاره کرده است. توکلی با اشاره به اینکه درحالحاضر ما به درجاتی گرفتار فساد سیستمی هستیم، گفت: «این است که افراد فاسد در مجاری تصمیمگیری حضور پیدا میکنند؛ در نتیجه تصمیماتی اتخاذ و روشهایی تعبیه میشود که بهطور سیستماتیک کارکرد سیستم به توزیع نابرابر درآمد منجر میشود. عقیدهام بر این است که جمهوری اسلامی را تا چشم کار میکند و افق را میبیند، کودتا برنمیاندازد و با ترکیب سیاسی اجتماعی که دارد، معلوم نیست کودتا شود. تجاوز نظامی هم آن را برنمیاندازد چون مردم ایران نشان دادهاند وقتی پای بیگانه به میان میآید، متحد میشوند. انقلاب مخملی هم نتیجهای نمیدهد اما اگر با فساد مبارزه نکنیم، حتما جمهوری اسلامی را ساقط میکند؛ فساد هر حکومتی را ساقط میکند و این مساله فقط مربوط به جمهوری اسلامی نیست». گرچه این سخنان بسیار مهم و جالب است…
ولی بد نیست چند مورد نقد یا نکات تکمیلی نیز درباره آن مطرح شود.
١- نخستین ایراد این است که جناب آقای توکلی فساد را منحصر به فساد اقتصادی میکنند یا حداقل اینکه خواننده چنین استنباط میکند. البته مهمترین فساد، اقتصادی است ولی فساد اقتصادی در بسیاری از موارد ریشه در فسادهای دیگر از جمله تبعیض یا فساد سیاسی و… دارد. بنابراین تاکید بر فساد اقتصادی بدون اشاره کردن به فسادهایی که ریشه آن هستند، نتیجهای جز غرق شدن بیشتر در فساد ندارد. اجازه دهید از همین مصاحبه ایشان شروع کنیم. ایشان به خوبی میدانند که صداوسیما از بودجه عمومی استفاده میکند و همه مردم ایران به یک اندازه به آن پول میدهند. مثل آموزش و پرورش، مثل ثبت احوال و… طبیعی است که همه باید از آن بهرهمند و در آن حضور داشته باشند. خوب آقای توکلی یک حساب ساده کنند و لیست اسامی افرادی که به اینگونه برنامهها دعوت میشوند را بگیرند و آن را با واقعیت جامعه مقایسه کنند که تا چه اندازه گرایش مدعوین مغایر با گرایش کلی در جامعه است. خوب اگر این فساد نیست، پس چیست؟ به علاوه چه کسی جرات میکند بگوید ایران دچار فساد سیستمی شده است و در عین حال کارش به دادگاه کشیده نشود؟ تا چند سال پیش اگر فساد را هم میگفتند بازخواست میشدند چه رسد به اینکه فساد سیستماتیک بگویند. این هم فسادی دیگر که اصلا به آن پرداخته نشده است. همین دو تبعیض را اگر رسیدگی و به انجام برسانند، بسیاری از مشکلات و مفاسد اقتصادی حل خواهد شد.
٢- واقعیت این است که حکومتها از فساد اقتصادی ساقط نمیشوند. یا قرینه جدی برای اثبات این ادعا نداریم. البته قابل دفاع است که بگوییم فساد بد است و چنین و چنان. ولی همین که از این منظر به مبارزه با فساد بپردازیم، محل اشکال است. اینکه یک نظام از ترس سقوط خودش بخواهد با فساد مبارزه کند، ایراد دارد. فساد در درجه اول ماهیت نظام را تغییر میدهد، بیش از اینکه خطر سقوط آن را فراهم کند. طرفداران جمهوری اسلامی بیش از هر چیز باید نگران این تغییر باشند و نه آنکه مساله بقا را اصل قرار دهند. مگر نه اینکه امام علی (ع) هنگام به دست گرفتن قدرت به صراحت اعلام کرد که حتی اگر پولهای به یغما برده را در نکاح زنانشان داده باشند، برمیگردانم و اتفاقا شهادت و ناپایداری نهایی حکومت ایشان بر این اساس بود؟ پس چرا ما همچنان به مساله بقا اشاره میکنیم؟ اگر در زمان امام علی(ع) مبارزه با فساد حکومت را ناپایدار کرد، امروز مبارزه با فساد نه تنها یک ارزش اخلاقی است، بلکه نتیجه فرعی آن، قوام حکومت نیز هست. به نظر میرسد که نحوه ورود به مبارزه با فساد از منظر قوام و بقای نظام ایراد دارد و موجب تضعیف این اقدام میشود.»