معضلات گمرکی همواره یکی از دغدغه‌های پیش روی فعالان اقتصادی در ایران بوده اما برای رفع این مشکل و همچنین تسهیل تجارت داخلی و خارجی کشور در سال‌های اخیر مباحثی در راستای ایجاد پنجره واحد و الکترونیکی کردن گمرک مطرح بود
تا اینکه سرانجام با همکاری استادان بنام دانشگاه و فعالان آی‌تی و جمعی از صاحبنظران این معضلات برطرف شده و گمرک ایران نیز سرانجام در ماه‌های پایانی سال گذشته الکترونیکی شد.
به‌طور قطع یکی از مهم‌ترین مزایای تجارت الکترونیک علاوه بر تسهیل تجارت می‌تواند کاهش فساد و رانت باشد؛ معضلی که گاه و بیگاه به سراغ اقتصاد و تجارت کشور می‌آید. پس از الکترونیکی شدن گمرک ایران، محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت به همراه مجتبی خسروتاج قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت و علی‌اصغر توفیق معاون آموزش، پژوهش و فناوری اطلاعات این وزارتخانه روز گذشته از سامانه جامع گمرکی کشور بازدید کردند. وزیر صنعت، معدن و تجارت با استقبال از الکترونیکی شدن ترخیص کالا در گمرک از برنامه مشترک با گمرک در راستای حمایت از تولید در سال جاری خبرداد و گفت: برای حمایت از تولید با همکاری‌های گمرک آماده برنامه‌ریزی جامع هستیم. نعمت‌زاده همچنین پیاده‌سازی مانیفست الکترونیکی و دریافت اطلاعات کالاها به‌وسیله سامانه قبل از رسیدن کشتی یا کامیون، قبض انبار الکترونیکی، صدور پروانه‌های گمرکی به روش الکترونیکی، ارتباط الکترونیکی گمرک با بانک، صدور بیمه‌نامه‌های الکترونیکی و پرداخت الکترونیکی و حذف کاغذ در گمرک را با کمک سامانه جامع گمرکی قابل تحسین توصیف کرد. مهم‌ترین موضوعی که در این بازدید از سوی وزیر صنعت، معدن و تجارت مطرح شد حمایت از تولیدکنندگان داخلی و صاحبان صنایع با استفاده از سامانه جامع گمرکی و اطلاعات آنلاین این سامانه بود. وی پیشنهاد داد تا قبض انبار برای مواد اولیه و کالاهای مورد نیاز تولیدکنندگان حذف شود و اطلاعات مانیفست الکترونیکی سامانه جامع گمرکی در ترخیص کالا ملاک عمل قرار گیرد که این پیشنهاد با استقبال رییس کل گمرک ایران مواجه شد. همچنین وزیر صنعت، معدن و تجارت و رییس کل گمرک ایران توافق کردند تا فهرستی از تولیدکنندگان و صاحبان صنایع از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در اختیار گمرک قرار گیرد تا تشریفات گمرکی کالاهای آنها بدون ارزیابی باشد و کنترل‌های لازم پس از ترخیص و در هنگام حسابرسی بعد از ترخیص انجام شود.
تعریف سقف اعتباری برای تاجران خوشنام
به گزارش روابط عمومی گمرک ایران، مسعود کرباسیان رییس کل گمرک ایران نیز در جریان این بازدید درباره چگونگی کارکرد سامانه جامع گمرکی توضیحاتی ارائه و مراحل مختلف انجام تشریفات گمرکی با بکارگیری پنجره واحد تجارت فرامرزی و سامانه جامع گمرکی را برای نعمت‌زاده و هیات همراه تشریح کرد. همچنین پیشنهادی از سوی رییس کل گمرک ایران مطرح شد مبنی بر اینکه برای ترخیص فوری کالاهای تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی خوشنامی که مبادلات آنها از طریق سیستم بانکی انجام شده یا از ارز مبادله‌ای استفاده می‌کنند، با هدف توسعه و تسهیل تجارت و حمایت از تولیدکنندگان داخلی بانک‌ها سقف اعتباری برای آنها تعریف کنند تا کالاهای آنها بدون معطلی در گمرک ترخیص شود. رییس کل گمرک ایران از اجرای طرحی در گمرک خبر داد که بر مبنای آن تولیدکنندگان می‌توانند پس از ورود کالای خود به انبارها ۵۰درصد کالای خود را ببرند و ۵۰درصد باقیمانده را نگه دارند تا تشریفات گمرکی آن انجام شود.
کاهش رانت با گمرک الکترونیک
محمدرضا مودودی، معاون کل سازمان توسعه تجارت نیز در گفت‌وگو با صمت درباره تاثیر الکترونیکی شدن گمرک بر تسهیل تجارت اظهار کرد: یکی از معضلاتی که تاجران و فعالان اقتصادی ایران همواره با آن مواجه بوده‌اند این است که برای ورود و خروج کالا باید به سازمان‌ها و ادارات مختلف مراجعه می‌کردند و همین امر برای آنان دشواری‌های بسیاری را ایجاد می‌کرد. مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: به‌طور قطع فرآیند دریافت مجوزها و تاییدیه‌ها برای واردات و صادرات بسیار سخت و پیچیده است که این امر فرآیند تجارت را نه‌تنها تسهیل نمی‌کند بلکه منجر به ایجاد مشکلات جدی‌تری برای آنان خواهد شد. این مقام مسئول اظهار می‌کند: به هر میزان که تعداد دستگاه‌های نظارتی را برای بررسی فرآیند واردات و صادرات افزایش دهیم به همان میزان نیز در مسیر تجارت داخلی و خارجی کشور معضلات جدی ایجاد کرده‌ایم. هرچه بتوانیم فرآیند مراجعه مستقیم فعالان اقتصادی را به ادارات کاهش دهیم به‌طور قطع از حجم بزهکاری‌ها و ایجاد رانت برای برخی افراد جلوگیری کرده‌ایم. معاون کل سازمان توسعه تجارت تصریح کرد: با توجه به سیاست‌های کلان کشور برای توسعه تجارت خارجی و افزایش صادرات لازم است گمرک الکترونیک اجرایی شود زیرا این طرح به ما امکان کنترل کمی و کیفی در مرزها را می‌دهد تا اینکه برای بررسی وضعیت مرزها منتظر گزارش‌های دوره‌ای نباشیم و تمامی وقایع را به صورت لحظه‌ای ارزیابی کنیم. مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: همچنین اجرای طرح گمرک الکترونیک منجر به کاهش لغزش از سوی کارکنان ادارات یا فعالان اقتصادی خواهد شد. وی تصریح کرد: اگر به‌دنبال افزایش سهم تجارت خارجی خود هستیم باید شرایط تجارت کشور را تسهیل کنیم و فرآیند دریافت مجوز را به حداقل برسانیم. وی با تاکید بر ضرورت اجرای گمرک الکترونیک در کشور خاطرنشان کرد: اجرای این طرح نه‌تنها فرآیند تجارت را برای فعالان اقتصادی و بازرگانان آسان می‌کند بلکه فرآیند مواجهه چهره به چهره آنان را با افراد اداری به حداقل می‌رساند.
ملیحه خورده‌پا – گروه تجارت
منبع: گسترش صمت
