جمعی از تشکلهای دانشجویی ضمن رونمایی از مرامنامه طرح شفافیت داوطلبانه نامزدهای انتخابات مجلس، از تمامی نامزدهای انتخابات مجلس برای ارائه داوطلبانه اطلاعات خود دعوت رسمی کردند.
تشکلهای دانشجویی حامی طرح «شفافیت داوطلبانه» نامزدهای انتخابات مجلس شورای اسلامی از اولین بخش این طرح یعنی مرامنامه شفافیت داوطلبانه با عنوان «مرامنامه شفافیت و صداقت نامزدهای انتخاباتی مجلس شورای اسلامی» رونمایی کردند. رونمایی از این مرامنامه دعوت رسمی این تشکلهای دانشجویی از تمامی نامزدهای انتخابات مجلس برای ارائه داوطلبانه اطلاعات خود و نیز تلاش مستمر برای توانمندسازی این نهاد مهم است.
حدود دو هفته قبل (۲۱ دی ماه)، جمعی از تشکلهای دانشجویی با برگزاری یک نشست خبری مشترک در کافه «کراسه» (کافه کتابی دانشجویی در نزدیکی دانشگاه تهران)، از طرح شفافیت داوطلبانه» نامزدهای انتخابات مجلس شورای اسلامی رونمایی کرده بودند. طرحی که پیش بینی میشود در صورت استقبال نامزدهای انتخابات مجلس از پیوستن به آن، هم کارآیی این نهاد مهم قانونگذاری در کشور را افزایش دهد و هم امکان قضاوت منصفانهتر و دقیقتری درباره تعهد این نامزدها به وعدههای خود و در ادامه کیفیت عملکرد نمایندگان مجلس را برای مردم فراهم کند.
در آن جلسه، بخشهایی از بیانیه مشترک بسیج دانشجویی دانشگاههای امام صادق علیهالسلام، صنعتی امیرکبیر، تهران، خواجه نصیر، صنعتی شریف، شهید بهشتی، علامه طباطبایی و علم و صنعت ایران و همچنین اتحادیه انجمنهای اسلامی دانشجویان مستقل، جامعه اسلامی دانشجویان و جنبش عدالتخواه دانشجویی درباره این طرح قرائت شده بود: «مجلس شورای اسلامی مهمترین نهاد قانونگذار و نظارتی کشور بوده و هر گونه ضعف یا آسیب در عملکرد آن میتواند نقصان مهمی را در روند حکومت کشور به وجود آورد. از میان بیش از ۹۰ شاخص اطلاعاتی ناظر به مجلس شورای اسلامی، تعداد ناچیزی از آنها در اختیار عموم قرار میگیرد و در شرایط کنونی متاسفانه مردم از کمترین و ابتداییترین حقوق اطلاعاتی خود محروم هستند نشانه این محرومیت این است که در پایان هر دوره از مجلس، شناخت عموم مردم از نمایندگان منتخب خود در حد اسم است، مگر نسبت به آن دسته از نمایندگان که توانسته باشند خود را (از طریق مسیرهای سالم یا ناسالم) رسانهای کنند. چیزی تحت عنوان ارزیابی عملکرد نمایندگان مجلس وجود ندارد و محورهای آن حتی برای دغدغهمندان فعال در مجلس شورای اسلامی به درستی شناخته نشده است. الزام قانونی مسئولین و ساختارهای حاکمیتی به شفافیت یا دشواری طاقتفرسایی روبه روست و بسیاری از قوانین الزام آور شفافیت علیرغم پیگیری دلسوزان کارآمدی نظام، سالها در پیچ و خم کمیسیونها و مجامع قانونگذاری بلاتکلیف مانده است پس چه باید کرد؟ به شهادت تجربه بین المللی، یکی از راهکارهای موفقی که میتواند سد و مانع بزرگ تصویب قوانین شفافیت را پشت سر گذارد، حرکتهای داوطلبانه است».
مرامنامه شفافیت و صداقت نامزدهای انتخاباتی مجلس از سه بخش مقدمه، مرامنامه-تعهدنامه و سایر تعهدات تشکیل شده و در بخش مقدمه آن آمده است: «در ازای حقوقی که قانون برای نمایندگان قائل شده است، حقوقی برای مردم ایجاد میشود و آن این است که بتوانند به خوبی بر نمایندگان خود نظارت نمایند، از کیفیت و حسن رفتار، گفتار و عملکرد آنها با خبر شوند، مسیرهای سهلالوصول و کارآمدی برای ارائه مشکلات و نظرات خود به نمایندگان در اختیار داشته باشند، بخوبی بتوانند نمایندگان را در قبال وعدهها و تعهدات زمان انتخابات و عملکردشان در طول دوره نماینده مورد ارزیابی و سنجش دقیق قرار داده و در نهایت بتوانند نسبت به نمایندگان به ارزیابی جامعی دست یافته و در انتخابات دوره بعد در خصوص ایشان و یا افراد جایگزینشان تصمیمات هوشیارانهای اتخاذ کنند. به دلیل اهمیت فراوان مجلس شورای اسلامی و وظایف حساس معطوف به جایگاه نمایندگی مردم، ارتقاء عملکرد مجلس شورای اسلامی و فرآیندهای ناظر به آن از ضرورتهای حیاتی و همیشگی به شمار میرود. بدین ترتیب ما نامزدهای انتخابات مجلس شورای اسلامی ضروری میدانیم تا در آغاز این حرکت، از طریق انجام اقداماتی داوطلبانه از سوی خود، این فرآیندها را ارتقاء بخشیده و نتایج این اقدامات را به صورت مستمر و با شفافیت کامل در معرض دید و ارزیابی عموم مردم قرار دهیم».
در بخش دوم این مرامنامه با عنوان «مرامنامه-تعهدنامه» نیز آمده است: «ما داوطلبان شرکت در انتخابات مجلس شورای اسلامی دوره دهم، متعهد میشویم تا به منظور انجام انتخاباتی آگاهانه و تشکیل مجلسی پاک و کارآمد، تلاش نماییم تا هرگونه اطلاعات پیرامون شخص خود، که به تحقق این هدف کمک میکند، را داوطلبانه اعلام عمومی نماییم و در صورت انتخاب شدن نیز بر همین سیاق ادامه راه دهیم. برخی از این اطلاعات عبارتاند از:
محورهای شفافیت داوطلبانه (پیش از انتخابات):
ثبت و اعلام عمومی کلیه وعدههای انتخاباتی؛
ثبت و اعلام عمومی کلیه منابع مالی به منظور استفاده در فعالیتهای انتخاباتی؛
ثبت و اعلام عمومی نحوه و ترکیب هزینهکرد مالی انتخاباتی؛
ثبت و اعلام عمومی مشاغل پیشین و نیز فهرست داراییهای مرتبط با خود، همسر و فرزندان تحت تکفّل خود، در حال حاضر، و در صورت انتخاب شدن، به صورت سالیانه تا ۲ سال پس از پایان تصدی جایگاه نمایندگی؛
محورهای تعهدات داوطلبانه (در صورت برگزیده شدن در انتخابات):
مرتبط با جایگاه نمایندگی:
ثبت و اعلام عمومی فعالیتهای شاخص نمایندگی؛
ثبت و اعلام عمومی هزینههای مرتبط با انجام کلیه فعالیتها و وظایف نمایندگی؛
ثبت و اعلام عمومی کلیه اطلاعات مرتبط با سفرهای داخلی و خارجی (از جایگاه نمایندگی) و نیز کلیه سفرهای خارجی (به طور شخصی)؛
ثبت و اعلام عمومی حقوق و مزایا از محل مجلس؛
ثبت و اعلام عمومی کلیه توصیهنامهها و پیگیریهایی که از جایگاه نمایندگی صورت میپذیرد؛
ثبت و اعلام عمومی کلیه مهمانانی که بواسطه اینجانب (نماینده) به جلسات کمیسیون دعوت میشوند؛
ثبت و اعلام عمومی کلیه هدایای دریافتی نقدی و غیرنقدی در طول دوره نمایندگی؛
مرتبط با مجلس:
ثبت و اعلام عمومی فهرست کلیه طرحهای ارائه شده به مجلس شورای اسلامی، در قالب ارائه کننده اصلی یا حامی؛
ثبت و اعلام عمومی آراء به کلیه طرحها و لوایح در صحن علنی و نیز کمیسیونهای داخلی مجلس؛
ثبت و اعلام عمومی مشروح نطقها در جلسات کمیسیونی و نیز صحن علنی مجلس؛
ثبت و اعلام عمومی حضور و غیاب در کلیه جلسات صحن علنی و نیز کلیه جلسات علنی کمیسیونهای مجلس».
در بخش انتهایی این مرامنامه با عنوان «سایر تعهدات» نیز به موضوعاتی مانند تلاش در راستای اعلام عمومی تدریجی سایر اطلاعات بایسته، تلاش در راستای ارائه سیستمی اطلاعات فوقالذکر، فرآیندهای مشارکتی نخبگان و عموم مردم، پایبندی به ارزشها، نه به هدایا و صیانت از قانون در فرآیندهای انتخاباتی اشاره شده است. در توضیح تعهد «نه به هدایا» این بخش از مرامنامه آمده است: «متعهد میشویم در صورت انتخاب شدن، هرگونه هدیه که به واسطه مسئولیت نمایندگی به اینجانبان داده میشود را به مجلس شورای اسلامی تقدیم نموده و در صورت نیاز به بهرهبرداری شخصی، مشخصات آن هدیه و دلایل دریافت آن را اعلام عمومی نمایم. همچنین متعهد میشویم از اعطای هرگونه هدیه از محل هزینههای حکومتی، بطور کلی خودداری نمائیم، مگر در سفرهای خارجی طبق قواعد تشریفات ذیربط و به طور غیرمسرفانه. همچنین از اعطای هرگونه هدیه به افراد به سبب مناصب حاکمیتی آنها، به کلی اجتناب نمائیم». متن کامل مرامنامه